برای صادرات روغن سوخت تقطیری چاره جویی کنید!

بولتن نیوز: مشکلات صادرات روغن سوخت تقطیری حاصل از پالایش و تصفیه روغن کارکرده به افغانستان، در سال های اخیر مورد توجه مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سازمان استاندارد، گمرکات کشور، صادرکنندگان فرآورده های نفتی و واحدهای تولیدی تصفیه دوم روغن موتور بوده است.





اصل مشکل این است که صنعت تصفیه روغن موتور از بازیافت روغن کارکرده که مواد اولیه آن در اقصی نقاط کشور در تعویض روغنی ها و مراکز صنعتی جمع آوری می شود به دلیل ضایعاتی بودن و عمل کراکینگ و شکست ملکولی در فرآیند تصفیه، یک محصول جانبی تولید می کند که مقدار آن به دلیل نوع روغن کارکرده و روش پالایش و تصفیه بین 7 الی 15 درصد متغیر است.
این ماده یعنی روغن سوخت تقطیری، سالیان متمادی توسط دلال ها به قیمت نازل از تولیدکنندگان خریداری و با سایر فرآورده های نفتی بالاخص گازوئیل با درصدی از افزودنی های نامرغوب مخلوط و به شکل قاچاق از کشور خارج می شد.
گاهی نیز این کار توسط برخی از افراد و شرکتهای دارای کارت خوشنامی صورت می پذیرفت که امکانات کارخانه ای و سرمایه ای ثابت و قانونی در داخل کشور نداشته و قبل از اینکه مورد شناسائی و کشف دستگاههای کنترلی و نظارتی قرار گیرند با غارت میلیاردی از اموال بیت المال کشور را ترک می کردند.
 لذا واحدهای تصفیه دوم جهت کوتاه کردن دست دلالها و پیشگیری از مخلوط سازی این مواد با فرآورده های نفتی با هدف قانونمند کردن صادرات این محصول بصورت محدود، اقدامات خود را در چند سال اخیر با نظر ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز  انجام دادند و  با انجام پروژه تحقیقاتی توسط سازمان استاندارد و تشکیل کارگروه فنی با حضور نمایندگان سازمان استاندارد، گمرک، وزارت نفت، صنعت و معدن، اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی، رویه صادرات روغن سوخت تقطیری تهیه و به سازمانهای ذیربط ابلاغ شد
لیکن تاکنون تولیدکنندگان نتوانسته اند صادراتی انجام دهند و کما فی سابق محموله ها در غالب اظهارنامه های صادراتی و تحت عناوین مختلف قاچاق می شود که باعث شده عده ای خواستار توقف صادرات روغن سوخت تقطیری شوند، اما از دیدگاه منافع ملی باید توجه داشت که روغن سوخت تقطیری یکی از محصولات جانبی در مسیر تصفیه روغن موتور است که می توان با نصب تجهیزات مختصر این محصول را به یک سوخت مناسب تبدیل و با صادرات آن درآمد ارزی کسب نمود و به هرحال واقعیتی انکارناپذیر است و اگر عده ای به وسیله آن گازوئیل قاچاق می کنند نباید شرکتهای درستکار و تولید کننده را از نعمت صادرات روغن سوخت تقطیری محروم ساخت.
 پس باید راهکار بهتری را جستجو نمود تا با نظارت مقام های مسئول، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گمرک، صنعت و معدن، نفت، اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی و...  صادرات روغن سوخت تقطیری انجام شود.
اکنون، بعد از انتشار گزارشهای مختلف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و گمرک چه در رسانه ها و چه در گزارشهای سازمانی، با یک حقیقت انکارناپذیر مواجه شده ایم و آن وجود روغن سوخت تقطیری است که سهم این محصول از تصفیه روغن کارکرده، بین 7 الی 15 درصد حاصل از تصفیه روغن کارکرده است و این روغن سبک پس از تصفیه، یک سوخت مناسبی است که باید صادر شود و سالانه مازاد سوخت آن حداقل 30 الی 40 میلیون لیتر است که می تواند صادر شود و به کشورهای همسایه منجمله افغانستان صادر کنیم.
به دنبال انتشار گزارشهائی که در رسانه ها، در مورد قاچاق گازوئیل از طریق پوشش سوخت تقطیری منتشر شده است حال لازم است که از نگاه طرف دیگر یعنی تولیدکننده ها نیز به این موضوع توجه نمائیم و لذا با یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان شناخته شده کشور به گفت و گو نشستیم تا موضوع روغن سوخت تقطیری و مشکلات آن را بررسی نمائیم.
ضمن تشکر از آقای احمد احسانی مدیرعامل شرکت روغن موتور قطران کاوه که در گفت وگو با خبرنگار ما، مخاطبان ما رابا واقعیتهای این صنعت آشنا ساخت، به بررسی ابعاد موضوع تولید و صادرات روغن سوخت تقطیری می پردازیم.





میزان سوخت تقطیری انبارشده که منتظر صادرات آن هستید چقدر است؟ و این روغن سوخت تقطیری، تحت چه فرآیندی تولید می شود؟


حدود 5 میلیون لیتر روغن سوخت تقطیری اکنون در انبارهای ماست که حاصل از پالایش و تصفیه روغن کارکرده در فرآیند تولید است که بعنوان یک محصول فرعی در تصفیه روغن کارکرده است و  به دلیل ضایعاتی بودن مواد اولیه که دارای آنالیزهای متفاوتی می باشد بین 7 الی 15 درصد در کل فرآیند تصفیه روغن کارکرده سهم دارد.
 از حدود سه سال پیش ما روغن سوخت تقطیری را جمع آوری و در مخازن کارخانه در شهر صنعتی کاوه ساوه نگهداری  کرده ایم و جلوی ادامه تولید را گرفته است.
زیرا انبارهای ما دیگر جا ندارد و اگر بزودی توسط مسئولین چاره اندیشی نگردد تولید متوقف می شود و نکته مهم خطر جدی در فصول گرما  است که احتمال بروز آتش سوزی آن وجود دارد.
ضمنا" بنا بر فرمایشات مقام معظم رهبری که امسال را سال تولید ملی و سرمایه ایرانی اعلام فرمودند این شرکت با صرف هزینه ای حدود 150 میلیون تومان توانسته که این مواد سبک و بد بو و سیاه رنگ را تصفیه نموده و به یک روغن سوخت تقطیری خیلی مناسب با ارزش افزوده بالا تبدیل کرده ایم که امکان صادرات آن فراهم میباشد و میتواند یک ارزآوری خوبی برای تولیدکننده و کشور را به وجود آورد.
 فرصت را مغتنم می شمارم و از مسئولین ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درخواست دارم که باتوجه به شیوه نامه اجرائی،  که با مشارکت کلیه دستگاههای ذیربط تصویب شده اجازه صادرات این کالا را به ما بدهد.
این شیوه نامه با همکاری  سازمان استاندارد، وزارت صنعت و معدن و وزارت نفت وگمرک و اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی پس از انجام یک فرآیند کارشناسی طولانی با انجام کار پژوهشی و تحقیقاتی توسط سازمان استاندارد تهیه شده  است.
لذا باید موانع اجرائی آن را رفع کنند تا امکان صادرات آن صرفا" برای تولیدکننده در غالب گمرکات فراهم گردد.
 در همه کشورهای صنعتی دنیا صنعت بازیافت به دلایل متعدد و مهمترین آن برای حفظ محیط زیست بعنوان صنایع حمایتی تحت پوشش قرار دارد.
اما در کشور ما به علت فراوانی مواد اولیه این صنعت خدادادی نفت نه تنها حمایت نمی شویم بلکه هر روز در این بوروکراسی پیچیده اداری با مشکلات عدیده ای مواجه می شویم.




با توجه به سابقه صادرات این محصول، تعدادی  از شرکت ها تخلف کردند و برخی نام خوشنام گرفتند اما عملا" به جای خوشنامی، به قاچاق گازوئیل مبادرت کردند و بعد از مشخص شدن نتایج آزمایش سازمان استاندارد، مشخص شد که سوخت تقطیری صادر نکرده اند بلکه تا 80 درصد محصول آنها گازوئیل بوده است. به نظر شما چه باید کرد که تعداد شرکت های قابل اعتماد در صادرات سوخت تقطیری محدود شود و تحت نظارت باشند؟


شرکتهای تولیدی تصفیه دوم که تعداد آنها کمتر از 20 شرکت می باشد و متقاضی صادرات این محصول از ستاد هستند، اکثرا" دارای گاز بوده و سوخت برج های آنها گاز میباشد که نمی توانند خودشان این سوخت را در کوره های تقطیر بسوزانند و اجبارا" این محصول فرعی را ذخیره نموده اند که به استثنای یک دوره کوتاه در سال 1389 تاکنون اقدام به صادرات روغن سوخت تقطیری نکرده اند.
 شرکتهای متخلف که از این عنوان با استفاده از خلاء های قانونی سوءاستفاده کرده اند ربطی به این گروه ندارند و بهترین راه نظارت بر این تصمیم باید مجوز بر حسب مورد و صرفا" تحت شرایطی خاص باشد که با مکانیزمهای کنترلی مانند بازدید از خط تولید، کنترل بر جمع آوری روغن کارکرده، لیست حقوق و بیمه کارکنان، فیش گاز و برق کارخانه و... ابتدا صحت تقاضا و مقدار آن برای سازمانهای ذیربط  مشخص و محرز شود و سپس مجوز صادرات بر حسب مورد با نظارت صادر، و موارد  عمومی و شرکت های متعدد باید ممنوع شود. ضمنا" بحث خوشنامی یک مبحث مفصلی دارد که در ادامه اگر موقعیت آن فراهم شد میتوان به آن پرداخت.
خلاصه آن که باید با نظارت کامل انجام شود تا کسی سوء استفاده نکند و همه دستگاه ها بر آن نظارت جامع داشته باشند.


شرکت ها و واسطه های متخلف چگونه گازوئیل را با این مواد مخلوط و صادر می کنند؟


پایه همه محصولات نفتی از هیدروکربورهای سبک و سنگین تشکیل میگردد و ملکولهای مواد خام روغن سوخت تقطیری خیلی نزدیک به هیدروکربورهای گازوئیل میباشد به همین جهت برای تغییر آنالیز گازوئیل درصدی از این مواد را به همراه مختصری افزودنی نامرغوب با گازوئیل ترکیب میکنند و تحت عناوین مختلف با آنالیز جدید اقدام به قاچاق سوخت می نمایند.
 در گذشته این محصول را بی نام و نشان از تولید کنندگان به قیمتهای خیلی نازل خریداری و در بازار قاچاق سوخت با مخلوط سازی ترکیبات متفاوتی درست می کردند و اقدام به صادرات می نمودند وهیچگونه حساسیتی برای دستگاههای کنترلی وجود نداشت.
به محض طرح مورد درخصوص شفاف کردن این محصول فرعی و چاره اندیشی جهت یک اقدام پیشگیرانه که این محصول خام وارد بازار سیاه نشود و امکان سوء استفاده از آن از افراد سودجو گرفته شود، این مسائل مطرح شده است.
 ضمنا" وقتی مجوز صادرات برای بنزین بنزول محصول جانبی برای صنایع پتروشیمی مجاز میباشد چرا نباید برای اقتصادی کردن فعالیت شرکتهای تولیدی بخش خصوصی که بدون هیچگونه حمایت دولت، از روغن کارکرده، چنین محصولی را تولید می کنند، اجازه صادرات صادر کرد؟

این محصول می تواند مشکلات عدیده ای را برای محیط زیست فراهم نماید اما با جمع آوری و تصفیه و پالایش آن مجددا" می توان این سرمایه را به چرخه تولید باز گرداند و در ذخائر زیرزمینی کشور صرفه جوئی ایجاد کرد.
 


این مشکل  حاصل وجود سوخت ارزان در کشورماست زیرا  گازوئیل  را با قیمت پایین عرضه می کنند و لیتری 350 تومان، به راحتی باحواله وارد بازار میشود و تمایل به قاچاق آن با نرخ های بالاتر به کشورهای منطقه وجود دارد، شما چه راهکاری دارید تا به صورت قانونی، سوخت تقطیری صادر شود؟ روال قانونی نهادهای ناظر که مجوز صادرات این مواد را به شما می دهند، چگونه است؟


باید یک راه حل اساسی برای حمایت اقشار کم درآمد توسط دولت فراهم شود و مواد سوختی به قیمت درصدی کمتر از قیمتهای بین المللی توزیع شود تا دیگر زمینه ای برای قاچاق فراهم نشود.

لیکن تا فراهم شدن شرایط آن باید مراکز پخش مواد سوختی با اعمال کنترلهای لازم از صدور حواله های مواد سوختی برای بخش کشاورزی و صنعت که نیاز واقعی ندارند پرهیز نموده تا حواله های سوختی به راحتی در اختیار افراد متخلف قرار نگیرد

راجع به راهکار قانونی، باید گفت که برای پیشگیری از مخلوط سازی این مواد با فرآورده های نفتی، با هدف قانونمند کردن صادرات این محصول، به دستور ستاد، یک پروژه تحقیقاتی توسط سازمان استاندارد و با تشکیل کارگروه فنی با حضور همه نمایندگان دستگاههای مختلف اجرا شد و سازمان استاندارد، گمرک، صنعت و معدن و نفت و اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی برای تهیه این کار تحقیقاتی مشارکت کردند.

 کلیه سازوکارهای لازم جهت کنترل و بررسی مستندات و سوابق واحد تولیدی و تطبیق حجم روغن سوخت تقطیری موجود در هر واحد تولیدی به استناد مدارکی از قبیل میزان صادرات روغن، میزان روغن کارکرده ورودی، قبوض برق، گاز، لیست بیمه کارکنان و…  مورد توجه قرار گرفت.
نتیجه وجود روغن سوخت تقطیری در واحدهای تولیدی،  توسط نمایندگان صنعت و معدن، استاندارد، کمیته مبارزه با قاچاق کالا و ارز  استان پس از احراز مقدار آن و پلمپ به ستاد اعلام و پس از تائید، تحت نظر نمایندگان صنعت و معدن و استاندارد و کمیسیون استان فک پلمپ و توسط ماشینهای جی پی اس دار بارگیری و پس از پلمپ موضوع به کمیسیون استان محل خروج و سپس زیر نظر گمرک پس از طی تشریفات گمرکی به صورت محدود توسط شرکتهای تولیدی صادر شود و صادرات عام آن محدود شده و قطعا" جلوی هرگونه سوءاستفاده گرفته شود.




 میزان تولید روغن سوخت تقطیری محصول جانبی شرکتهای تصفیه دوم در کل کشور تقریبا چقدر است؟


روایتهای مختلف از مصرف انواع روانکارها در کشور برای خودرو و صنعت و کشاورزی اعلام میشود  که حدود  500 هزار تن در سال مصرف داخلی کشور است.
 بخش عمده آن جمع آوری و تصفیه می شود و حدود 7 تا 15 درصد تبدیل به روغن سوخت تقطیری می شود. البته قسمتی از روغن سوخت تقطیری تولید شده در کوره های تقطیر شرکتهای که گاز ندارند مصرف میگردد و برای شرکت هایی که سهمیه گازوئیل قطع شده از روغن سوخت تقطیری استفاده می کنند.
در نتیجه حداکثر رقمی حدود 30 هزار تن روغن سوخت تقطیری مازاد بر مصرف تولید در کشور داریم که امکان تصفیه و پالایش آن را دارند و در صورت صدور مجوز صادرات، میتوان در طول سال نسبت به صادرات آن  به افغانستان و ...اقدام کرد.

در حال حاضر برای این میزان سوخت تقطیری انبارشده شرکت شما که حدود 5 میلیون لیتر است، مشتری خارجی دارید؟

باتوجه به فرآوری تصفیه که انجام گرفته، روغن سوخت تقطیری مناسبی تولید شده که برای کشورهائی مانند افغانستان مناسب است زیرا میانگین سرما در آنجا بالا است این سوخت تا 15- درجه یخ نمی زند و مشتریان خیلی زیادی داریم که در حال حاضر مشتریان مکرر جهت خرید مراجعه دارند.

ضمنا" درصورت تحقق آن باتوجه به افزایش فرآیند مواد اولیه بالاخص روغن کارکرده، امکان ارزآوری برای کشور و صادرات بیشتر را در مقطع فعلی اقتصاد و تحریم ها داریم.
 در حال حاضر هر بشکه آن حدود 2 میلیون ریال خریداری میشود که قیمت تمام شده حدود 400 هزار ریال در هر بشکه را تعدیل میکند و امکان رقابت در سطح منطقه با رقبا بالاخص در بازارهای صادراتی را فراهم می آورد و می توانیم به راحتی افزایش تولید داشته و تعداد بیشتری نیروی کار جدید جذب نمائیم و تولید و صادرات را افزایش دهیم و فرموده مقام معظم رهبری را تحقق بخشیده و تحریم ها را نقش بر آب نمائیم.

این ماده، چه ویژگی هایی دارد؟


در صنعت بازیافت و تصفیه روغن کارکرده محصول اصلی روغن پایه می باشد ولیکن به دلیل ضایعاتی بودن مواد اولیه و عملیات کراکینگ و شکست مولکولی در فرآیند تولید و شکسته شدن مولکولهای روغن موتور در داخل موتور یک محصول جانبی مواد سبک روغنی تولید میگردد که آنالیز آن پس از تصفیه شباهت زیادی به گازوئیل دارد و حتی تا 15- درجه یخ نمی زند و سوخت بسیار مناسبی برای مناطق سردسیر می باشد.
 

  شرکت شما به جز سوخت تقطیری، در چه زمینه های صادراتی فعال است؟


تولیدات اصلی این شرکت پس از تولید روغن، انواع روانکارها شامل روغن موتور، دنده، هیدرولیک و گریس در سطوح کیفی مختلف است. کلیه محصولات این شرکت دارای علامت استاندارد بوده و در سطح استان مرکزی بعنوان صادرکننده نمونه استانی انتخاب شده است.
 بالغ بر 100 نفر پرسنل بطور مستقیم در شرکتهای تابعه این گروه فعالیت دارند و به پیروی از شعار سال بر حسب فرمایشات مقام معظم رهبری در افزایش تولید و سرمایه گذاری مستمرا" در تنوع محصولات و افزایش کیفیت تلاش کرده و در چهار سال گذشته با مشارکت خارجی در کشورهای امارات، غنا، و کنیا خطوط بلندینگ و تولید انواع روغن موتور را ایجاد نموده و فقط در سال 1390 توانسته بالغ بر 10 هزار تن انواع محصولات منجمله روغن پایه مواد اولیه آنها را از ایران صادر نماید.

مضافا" بر آن کلیه تجهیزات و خطوط تولید آنها در ایران ساخته و به کشورهای فوق ارسال شده است. باتوجه به قصد و نیت دشمنان قسم خورده انقلاب که با تحریم های سنگین خود می خواهند کشور را محاصره اقتصادی نمایند با تلاش و کوشش شبانه روزی در زمینه حمل و نقل دریائی و تنظیم اسناد و مدارک و انتقال وجوه صادراتی روشهای مناسبی را اتخاذ نموده ولیکن اجبارا" بعضی از مشکلات مثلا" حمل کالا به بعضی از کشورهای آفریقائی زمانبری آن تا  4.5 ماه افزایش پیدا کرده که حجم نقدینگی و خواب سرمایه را به دو برابر افزایش داده که با تائیدات الهی انشاءا... بر آن فائق می آئیم.
تولیدکنندگان فرآورده های نفتی به خصوص روغن سوخت تقطیری در این برهه حساس از سازمانهای ذیربط بالاخص گمرکات توقع دارند که مشکلات داخلی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان حل نمایند که با روانسازی مشکلی بر مشکلات بیرونی ایجاد  نشود.