سیر صعودی تلفات غیرنظامیان؛ مسئول کیست؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از  خبرگزاری آوا بر اساس گزارش تازه ای که از سوی سازمان ملل متحد منتشر شده، تلفات غیرنظامیان در افغانستان در چهار ماه آخر امسال ۲۸ درصد افزایش یافته است.

در گزارش ملل متحد که روز جمعه ۲۴ آذرمنتشر شد، آمده است که در ربع سوم سال، ۹۶۷ غیرنظامی کشته و ۱۵۹۰ تن زخمی شده اند.
بر اساس این گزارش بمب‌ های کنار جاده ‌ای و حملات انتحاری عامل ۵۶ درصد تلفات غیر نظامیان در افغانستان است. مسئول ۸۰ درصد این تلفات نیروهای مسلح مخالف دولت شناخته شده، ۶ درصد این تلفات به نیروهای امنیتی داخلی نسبت داده شده؛‌ اما مسئول ۱۰ درصد دیگر این تلفات،‌ نامشخص است.

براساس اظهارات یک سخنگوی دفتر نمایندگی ملل متحد در افغانستان(یوناما) آمار تلفات غیرنظامیان در شش ماه نخست سال ۲۰۱۲ کاهش یافته بود؛ اما طی ۴ ماه آخر سال جاری، ۲۸ درصد افزایش یافته است.

 این در حالی است که دولت افغانستان و نیروهای خارجی در آستانه چهارمین مرحله از روند انتقال مسئولیت های امنیتی قرار دارند.

 کارشناسان نظامی می گویند: اگرچه سهم دولت افغانستان در افزایش تلفات غیرنظامیان بسیار اندک است و نقش نیروهای خارجی اساسا مشخص نیست؛ اما این امر نمی تواند از این نیروها در برابر حفاظت از جان غیرنظامیان و مردم  افغانستان، سلب مسئولیت کند.

 افغانستان تنها به این دلیل، بیش از یک دهه است که میزبان ده ها هزار نظامی خارجی از بیش از ۴۰ کشور جهان است که جان  غیرنظامیان، زنان و کودکان آن مصون و در امان باشد.

این گزارش می افزاید: اگر امروزه نیروهای طالبان یا هر گروه شورشی دیگری قادر می شوند که با انجام حملات سازمان یافته و سیستماتیک علیه مردم و شهروندان افغانستان، ۸۰ درصد تلفات غیرنظامیان را به خود اختصاص دهند و در عرض تنها ۴ ماه آن را ۲۸ درصد افزایش دهند؛ این امر بدان معناست که نیروهای خارجی به وظایف خود در برابر مبارزه با تروریزم به درستی عمل نکرده اند و یا اینکه در پوشش این هدف و شعار، اهداف و اغراض دیگری را دنبال می کنند.

 در این گزارش با اشاره به ناکارآمدی نیروهای خارجی در تامین امنیت در افغانستان خاطر نشان شده است: متاسفانه این تنها عرصه تلفات غیرنظامیان نیست که نشان می دهد حضور نیروهای خارجی در این کشورغیرمؤثر بوده است؛ بلکه زمینه های دیگر نیز همین وضعیت را دارند، از جمله؛ در عرصه مبارزه با مواد مخدر که در سال های آخر حاکمیت طالبان، به دلیل اینکه آن گروه کاشت و برداشت آن را حرام شرعی اعلام کرده بود، آمار کشت و تولید آن تقریبا به صفر رسیده بود؛ اما با حضور نیروهای خارجی مخصوصا نیروهای انگلیسی که مستقیما و منحصرا مسئول مبارزه با مواد مخدر در افغانستان بودند، این آمار به صورت سرسام آوری افزایش یافت و اکنون یکی از عمده ترین معضلات افغانستان، منطقه و جهان به شمار می رود.

 در این گزارش با اذعان اینکه، مسئولیت نیروهای خارجی در برابر حفاظت از جان غیرنظامیان افغانستان،‌ دارای سه جنبه کاملا مجزاست، تصریح شده است:جنبه نخست این مسئولیت، همان چیزی است که نیروهای خارجی آن را "مبارزه با تروریزم" می نامند. صرف نظر از اینکه این امر، تا چه حد جدی است و اساسا تروریزم چیست، در کجا قرار دارد، در کجا آموزش می بیند، چه دست هایی برای تامین مالی و تجهیز تسلیحاتی آن کار می کنند، کدام کشورها به آن پشتوانه و نیروی ایدئولوژیک و معنوی می دهند، چه نسبتی با اسلام و دین داری اسلامی دارد و چرا مردم افغانستان باید تاوان مبارزه با آن را بپردازند و... مبارزه با تروریزم، بهانه اصلی حضور نیروهای خارجی در افغانستان بوده و هنوز هم به همین بهانه، به این حضور خود در کشور استمرار می بخشند؛ به گونه ای که لئون پانه تا؛‌ بعد از ۱۱ سال و با وجود مردن اسامه بن لادن و انتقال پایگاه های القاعده از افغانستان و پاکستان به یمن، سوریه و مصر، بازهم حضور پایدار نیروهای امریکایی در افغانستان را با "نابودی آخرین لانه های القاعده" توجیه می کند! اما باید پرسید که در طول یک دهه گذشته این لانه ها اگر وجود داشته اند، چرا هیچ آسیبی ندیده و هنوز هم این امر نیاز به حضور پایدار نیروهای امریکایی دارد؟!

جنبه دوم مسئولیت نیروهای خارجی، تجهیز و آموزش نیروهای داخلی است. اکنون بعد از ۱۱ سال، نیروهای داخلی سلاح های سنگین در اختیار ندارند، نیروی هوایی ارتش، تنها مسئولیت امدادرسانی و همکاری لوجستیکی دارد، نیروی پلیس که باید مسئول امنیت شهرها باشد، ماموریت های جنگی هم انجام می دهد و نفوذ نیروهای تروریستی در بدنه نیروهای امنیتی داخلی، هنوز هم از چالش های بزرگ محسوب می شود و این نشان می دهد که نیروهای خارجی به این مسئولیت خود نیز عمل نکرده اند.

 جنبه سوم، خودداری آنها از ادامه کشتار مستقیم غیرنظامیان است. آمارها نشان می دهد که نیروهای خارجی نیز در گذشته در افزایش کشتار غیرنظامیان، نقش برجسته ای داشته اند، اگرچه در گزارش تازه سازمان ملل به آن اشاره ای نشده؛ اما ۱۰ درصد این کشتارها،‌ معلق گذاشته شده است.
اگر خارجی ها به این سه جنبه مسئولیت خود در افغانستان به درستی و با صداقت عمل می کردند؛ نه تنها امروز؛‌ بلکه در گذشته نیز شاهد کشتار غیرنظامیان در این کشور نبودیم.