شیعه در قرآن و حدیث

به گزارش گروه فضای مجازی بولتن نیوز، نویسنده وبلاگ «قائــم» در آخرین مطلب وبلاگش نوشت:

در قرآن كریم، «شیعه» به معناى پیرو پیامبران و شخصیت هاى بزرگ به كار رفته است. خداوند (در داستان موسى(علیه السلام)) مى فرماید : آنكه از پیروان او بود، او را بر ضدّ آنكه از دشمنانش بود به فریادرسى خواست : (فَاسْتَغاثَهُ الَّذِی مِنْ شِیعَتِهِ عَلَى الَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ).(1)

نیز مى فرماید : و از جمله پیروان او ابراهیم است كه با قلبى سلیم به پیشگاه پروردگارش آمد (وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لاَِبْراهِیمَ...)(2)

به معناى پراكندگى و تفرقه و اختلاف هم به كار رفته است : (مِنَ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَ كانُوا شِیَعاً)(3)

هرگاه در معناى تبعیت به كار رود به بُعد مثبت و ایجابى معنى اشاره مى كند(4)، امّا وقتى در معناى تفرقه و پراكندگى به كار مى رود به معناى منفى اشاره دارد(5)

امّا در حدیث، بى شك از آنجا كه پیامبر(صلى الله علیه وآله) عرب اصیل است، این واژه را در معناى حقیقى آن (پیرو) به كار مى برد. وقتى آیه (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ)(6) نازل شد، حضرت در حال حیات خویش پیروان على(علیه السلام)را شیعه توصیف كرد. به نقل محدثان و مفسّران، در روایات متعددى آمده است كه رسول خدا(صلى الله علیه وآله) گروهى را كه نسبت به على(علیه السلام) موالات و پیروى داشتند، خیر البریّه (بهترین انسان ها) نامید.

برخى از این احادیث چنین است :

1 . ابن مردویه از عایشه چنین نقل مى كند : گفتم یا رسول الله، چه كسانى نزد خدا گرامى ترین افرادند؟ فرمود : اى عایشه، مگر آیه (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ) را نمى خوانى؟(7)

ابن عدى از ابن عباس نقل مى كند: چون آیه (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ) نازل شد، پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) به على(علیه السلام) فرمود: (خَیْرُ الْبَرِیَّةِ) (بهترین انسان) تو و پیروان تو در روز قیامت هستید، هم از خدا راضى هستید، هم او از شما راضى است

2 . ابن عساكر از جابر بن عبدالله نقل مى كند : نزد پیامبر(صلى الله علیه وآله) بودیم كه على(علیه السلام) آمد. پیامبر فرمود: سوگند به آنكه جانم در دست اوست، این و پیروانش در قیامت، رستگارند. و آیه (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ) نازل شد. از آن پس هرگاه على(علیه السلام) مى آمد، اصحاب پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى گفتند: (خَیْرُ الْبَرِیَّةِ)(بهترین انسان ها) آمد.(8)

3 . ابن عدى و ابن عساكر از ابو سعید روایت كرده اند كه: «على(علیه السلام) خیر البریه است».(9)

4 . ابن عدى از ابن عباس نقل مى كند:

چون آیه (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ) نازل شد، پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) به على(علیه السلام) فرمود: (خَیْرُ الْبَرِیَّةِ) (بهترین انسان) تو و پیروان تو در روز قیامت هستید، هم از خدا راضى هستید، هم او از شما راضى است.(10)

5 . ابن مردویه از على(علیه السلام) نقل مى كند كه : پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) به من فرمود : آیا این سخن خدا را نشنیده اى كه (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ)؟ آنان، تو و پیروان تو هستید، وعدگاه من و شما كنار حوض است، آنگاه كه امّت ها براى حسابرسى مى آیند، شما خوانده مى شوید.(11)(12)

پی نوشت :

1 . قصص : 15.

2 . صافات : 83 ـ 84.

3 . روم : 32.

4 . مانند (فَوَجَدَ فِیها رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِیعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ) (قصص : 15).

5 . مثل (أَوْ یَلْبِسَكُمْ شِیَعاً...) (انعام : 65).

6 . بینة : 7.

7 . الدرّ المنثور : ج6، ص589 «تفسیر آیه 7 سوره بینّه».

8 . همان: ج6، ص589.

9 . همان.

10 . الدر المنثور: ج6، ص589.

11 . همان.