چرا عربها اگر لازم شود به دست و پای آمریکا هم می افتند تا در خلیج فارس بماند

بولتن نیوزـ صفحه انرژی به نقل  از "فوربز”؛ فوربز در گزارش خود، با اشاره به موقعیت جغرافیایی خلیج فارس، می نویسد؛ خلیج فارس به قدری از آمریکا دور است که قبل از جنگ جهانی دوم، تعداد بسیاری از آمریکائیان دلیلی برای سفر به‌ آن منطقه کم جمعیت و حضور نظامی دائمی در آنجا نمی دیدند.

اما پس از جنگ جهانی، تقاضای جهانی نفت به شدت افزایش یافت و آمریکا نیز به تدریج بیشتر ذخایر داخلی خود را مستهلک کرده بود. وقتی شرکت های نفتی آمریکایی برای یافتن منابع جدید به جامعه جهانی پیوستند، زمین شناسان به این نتیجه رسیدند که دو سوم ذخایر نفت جهان و یک سوم ذخایر گاز طبیعی زیر خاک کشورهای منطقه خلیج فارس قرار دارد، در نتیجه تامین امنیت کشورهای نفت خیز خلیج فارس به نگرانی اصلی طراحان نظامی آمریکا، تبدیل شده است.

اکنون ممکن است این وضعیت تغییر کند. آخرین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص چشم انداز انرژی جهان، می گوید؛ آمریکا در سال ۲۰۲۰ با پیشی گرفتن از عربستان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان و تا سال ۲۰۳۰ در زمینه انرژی خودکفا می شود، زیرا بکارگیری فناوری جدید حفاری، سوختهای جایگزین و کاهش مصرف نیاز به واردات نفت را کاهش خواهد داد.

ممکن است آمریکا از نفت کانادا، ونزوئلا و دیگر کشورهای نزدیک استفاده کند، اما آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می کنند؛ کشورهای آسیایی ۹۰ درصد نفت تولید شده در منطقه خلیج فارس را مصرف خواهند کرد.

این مسئله برای برای دیگر کشورهای جهان پیامدهای خوبی ندارد. اگر ایالات متحده دیگر نیازی به نفت خاورمیانه نداشته باشد، آن وقت اولویت این منطقه برای واشنگتن کاهش خواهد یافت.

بسیاری از تحلیلگران معتقدند؛ ساختار جهانی واحد برای سوخت های فسیلی، آمریکا را همچنان درگیر این منطقه خواهد کرد، اما با توجه به اینکه قیمت گاز طبیعی در حال حاضر با تناسبی از هزینه های سوخت در اروپا و آسیایی شرقی تعیین می شود، به نظر می رسد قیمت های جهانی خیلی منسجم به نظر نمی رسد.

اگر شما تاریخ نفت جهان در سال های قبل از جنگ جهانی دوم را بدانید، متوجه می شوید که در مورد تمایل آمریکا برای استقلال انرژی مسئله جدیدی وجود ندارد، زیرا آسیا نیازهای خاص خود را دارد.

تنها چیزی که هست، این است که در آینده نزدیک ممکن است هیچ کشور غربی مایل یا قادر نباشد پلیس خلیج فارس شود.

در اواخر سال ۱۷۰۰، بریتانیا این وظیفه را برعهده گرفت و تا جنگ جهانی دوم این وظیفه را برعهده داشت، اما پس از جنگ شرایطشان به قدری وخیم شد که به سرعت تمام پایگاه های نظامی خود در "شرق سوئز” را برچید.

وقتی نقش بریتانیا در خاورمیانه کاهش یافت، نقش آمریکا بیشتر شد_ بخصوص پس از آنکه بحران های پیاپی انرژی که توسط اعضای اوپک مهندسی شده بود، به واشنگتن هشدار داد تا چه اندازه به نفت خارجی وابستگی فزاینده ای دارد.

بنابراین، پنتاگون با تضمین امنیت عبور نفت از تنگه هرمز، حفظ حضور نظامی مسترم در خلیج فارس و اطراف آن و اعزام دوره ای نیروهای زمینی برای حفاظت از کشورهای ضعیف تولیدکننده نفت خو گرفت و به آنها عادت کرد.

هیچ چیزی برای همیشه طول نمی کشد و اکنون ترکیبی از استقلال انرژی و ملزومات اقتصادی، ممکن است منجر به انزوای بیشتر آمریکا شود، همانطور که پس از جنگ برای لندن اتفاق افتاد.

بنابراین، احتمال واقعی وجود دارد که واشنگتن نیز همان راهی را که لندن در دهه ۱۹۶۰ رفت، در پیش بگیرد. رویکرد نظامی جدید آسیا_ اقیانوسیه دولت اوباما، ممکن است اولین نشانه این باشد که آمریکا تمایل خود برای تامین امنیت تولیدکنندگان نفت در خاورمیانه را از دست داده است.

اکنون باید پرسید؛ اگر آمریکا تصمیم بگیرد که دیگر پلیس منطقه خلیج فارس نباشد، برنده و بازنده ها چه کسانی خواهند بود؟

بزرگترین بازنده ها، کشورهای عربی نفت خیز عضو شورای همکاری خلیج فارس خواهند بود که بیشتر آنها حاکمانی هستند که به وسیله دلارهای نفتی و قدرت نظامی آمریکا در قدرت حفظ شده اند.

با وجود درآمدهای نفتی بالا، هیچ یک از این کشورها بجز عربستان سعودی، از قدرت کافی برخوردار نیستند تا _در صورت خروج آمریکا از صحنه_ از خود در برابر فشارهای نظامی دیگر کشورها دفاع کنند.

خلائی که درپی خروج آمریکا از خلیج فارس ایجاد می شود، کشورهایی مانند قطر یا بحرین را مجبور خواهد کرد به دنبال یافتن حافظان نظامی جدیدی باشند، یا تسلیم نفوذ قدرت های بزرگتر منطقه یا چین شوند.

بازنده های دسته دوم، اقتصادهای شرق آسیا خواهند بود که به گفته آژانس بین المللی انرژی، مشتریان اصلی نفت خلیج فارس در سالهای آینده خواهند بود.

چین، ژاپن، کره جنوبی و تایوان به عبور نفت از تنگه هرمز به شدت وابسته هستند، ولی با این وجود برای تضمین اینکه جریان نفت به وسیله تنش های محلی و منطقه ای مختل نشود، اقدام خاصی انجام نمی دهند. اگر آمریکا از خلیج فارس خارج شود، این کشورها یا مجبور خواهند شد نقش نظامی بیشتری در خاورمیانه ایفا کنند، یا منابع نفتی دیگری پیدا کنند.

اسرائیل هم احتمالا بازنده بزرگی خواهد بود. واشنگتن برای تامین امنیت اسرائیل، همه ساله میلیاردها دلار هزینه می کند. دلیل این کار هم این است که برای آمریکا سخت است که مسئله تامین امنیت اسرائیل را از تامین امنیت نفت خاورمیانه جدا کند.

همان نیروهای نظامی و برنامه های نظامی آمریکا که به محافظت از اسرائیل کمک می کنند، همان ها هم از کشورهای عرب تولیدکننده نفت حفاظت می کند.

اما اگر قرار باشد نقش آمریکا در تامین امنیت نفتی کاهش یابد، چشم پوشی از هزینه های دفاع از اسرائیل سخت تر خواهد بود و این امر ممکن است تل آویو را مجبور کند بیشتر به خود متکی باشد.

اما در این بین، برنده هایی هم وجود خواهند داشت. یکی از برنده های بزرگ ایران است. ایران دیگر حضور نظامی آمریکا را سد راه خود نخواهد دید.

با توجه به جمعیت زیاد ایران و منابع اقتصادی آن در طول یک دوره زمانی، ایران می تواند بر منطقه سلطه پیدا کند.

علاوه بر ایران، مالیات دهندگان آمریکایی نیز از خروج کشورشان از منطقه خلیج فارس، سود خواهند برد. آنها چقدر از این مسئله سود خواهند برد؟ سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار یا بیشتر در بودجه سالانه صرفه جویی می شود. زیرا، تنها دلیل اصلی حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه، پس از آنکه به مدت دو قرن از آغاز تاریخ این جمهوری هیچ نقشی در منطقه نداشت، نفت خلیج فارس بوده است.

اکنون با کاهش حجم ارتش برای نقش های محدود در آن سوی جهان، آمریکایی ها در بودجه سالانه خود، ۱۰۰ میلیارد دلار یا بیشتر صرفه جویی خواهند داشت.