شکاف بین اتحادیه اروپا و اسرائیل

روزنامه فایننشال تایمز چاپ انگلیس نوشت بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل اعتماد رهبران کشورهای اروپایی را از دست داده است.
این روزنامه در شماره امروز خود در اینترنت نوشت: نخست وزیران اسرائیل معمولا با اطمینان و آرامش به آلمان سفر می کنند. آلمان همواره جزو نزدیکترین متحدان اسرائیل و دوستی مورد اعتماد بوده است که تل آیو می توانسته به حمایت دیپلماتیک موثر آن در سازمان ملل و اتحادیه اروپا امیدوار باشد.

اما وقتی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل این پنجشنبه وارد برلین پایتخت آلمان می شود ، با واقعیت جدیدی مواجه خواهد شد. اسرائیل و اروپا سالهاست که به آرامی از یکدیگر دور می شوند. اما رویدادهای هفته گذشته شواهدی محکم ارائه کرده که حاکی است این جدایی به سرعت در حال گسترش است.

سخت ترین ضربه به اسرائیل پنجشنبه گذشته در سازمان ملل بر آن وارد شد، یعنی زمانی که از بین 193 کشور جهان 138 کشور به قطعنامه ای رای مثبت دادند که جایگاه فلسطین را در این نهاد جهانی به جایگاه «کشور» غیرعضو ناظر ارتقاء داد. این نتیجه یک پیروزی برای دیپلماسی فلسطینی ها بود اما این آراء کشورهای اروپایی بود که نتانیاهو آن را مثل یک سیلی روی صورت خود احساس کرد.
فرانسه ، ایتالیا و اسپانیا جزو 14 کشور عضو اتحادیه اروپا بودند که به نفع فلسطین رای دادند. جمهوری چک تنها کشور اروپایی بود که به اسرائیل پیوست و به این پیشنهاد رای منفی داد. آلمان و هلند ، که معمولا جزو حامیان پر و پا قرص اسرائیل هستند به این پیشنهاد رای ممتنع دادند. انگلیس نیز همینطور.

حمایت نکردن اروپایی ها از اسرائیل در این رای گیری مثل یک شوک بود زیرا اروپایی ها در جریان کشمکش اخیر غزه از اسرائیل حمایت کرده بودند.

ناکامی بعدی برای اسرائیل روز دوشنبه رخ داد که انگلیس ، فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی سفیران اسرائیل را احضار کردند تا اعتراض رسمی خود را تسلیم کنند. آنها از واکنش تند اسرائیل به رای گیری سازمان ملل متحد ، به ویژه از تصمیم دولت اسرائیل برای سرعت بخشیدن به احداث شهرک ها در سرزمین های اشغالی کرانه باختری رود اردن خشمگین بودند. آلمان و دیگر کشورهای اروپایی با صدور بیانیه هایی از اقدامات اسرائیل انتقاد کردند. انتشار این بیانیه ها این تلقی را تقویت کرد که اروپایی ها واکنش خود را هماهنگ کرده اند.
دیپلماتها و تحلیلگران می گویند آنچه میان اسرائیل و اروپا در حال رخ دادن است چیزی بیش از یک مرافعه موقت میان متحدان قدیمی است. آنها تنش دیپلماتیک اخیر را نتیجه نهایی روند کندسوز از هم بیگانگی می دانند که بر اثر تغییر مواضع سیاسی دراز مدت دو طرف رخ داده است.
اودن اران Oded Eran سفیر سابق اسرائیل در اتحادیه اروپا گفت :«بذرهای این وضع چهار سال قبل ، یعنی زمانی کاشته شد که دولت فعلی اسرائیل به قدرت رسید و نشان داد که چندان علاقه ای به یک روند جدی صلح با فلسطینی ها ندارد. از آن پس سرخوردگی و خشم دو طرف از یکدیگر جمع شده است.»

از منظر اروپایی ها ، اسرائیل به شدت به راست گرایش یافته است -- روندی که احتمالا با انتخابات ماه آینده پارلمانی در اسرائیل کشش بیشتری خواهد یافت. دیپلمات ها می گویند نتانیاهو اینک اعتماد و حسن نیت تقریبا همه رهبران اروپایی را از دست داده است. سیاستگذاران اروپایی چه در برلین و چه در بروکسل و لندن به این باور رسیده اند که نخست وزیر اسرائیل برای دستیابی به توافق صلح با فلسطینی ها جدیت ندارد. هر بار هم که اسرائیل از طرح جدیدی برای احداث شهرک های یهودی نشین در کرانه باختری رود اردن خبر می دهد شک و تردید آنها بیشتر می شود.
افزون بر آن ، در بیشتر کشورهای اروپایی حمایت عمومی گسترده ای از آرمان فلسطینی ها ، و نیز خصومت فزاینده ای با سیاست های اسرائیل در کرانه باختری و نوار غزه وجود دارد.

اسرائیل چقدر باید درباره وخامت روابطش با اروپا نگران باشد؟ پاسخ احتمالا به همان اندازه که به اروپا بستگی دارد به آمریکا نیز بستگی دارد. مادامی که واشنگتن قاطعانه از اسرائیل در شورای امنیت سازمان ملل حمایت دیپلماتیک می کند ، نتانیاهو ترسی از این نهاد جهانی ندارد. فشار آمریکا به تصمیم گیران در اروپا نیز می تواند جلو تبدیل شدن تنش های کنونی را به یک تحریم تجاری علیه اسرائیل که بیش از هر جای دیگری از کشورهای اروپایی مواد غذایی وارد می کند، بگیرد.
اما فعلا هیچ نشانه ای نیست که بتوان گفت آمریکا نگران مشکلات دیپلماتیک فزاینده اسرائیل در اروپاست. برخی تحلیلگران حتی بر این باورند که تنش کنونی به نفع آمریکاست زیرا وابستگی اسرائیل را به واشنگتن بیشتر می کند و به دولت آمریکا اهرم قوی تری برای اعمال نفوذ سیاسی روی نتانیاهو می دهد. این توضیح می دهد که چرا آمریکا به اندازه موارد قبلی بر ضد قطعنامه هفته گذشته سازمان ملل در مورد فلسطین لابیگری نکرد.

خطر واقعی برای نخست وزیر اسرائیل خطری است که یوسی آلفر ، تحلیلگر سیاسی اسرائیلی و مشاور سابق دولت ترسیم کرد. وی پیش بینی کرد نتانیاهو «دوران سختی را با غرب ، با اروپا به عنوان طلایه دار غرب ، و نیز با آمریکا پیش رو دارد».