كلانشهر
تهران علاوه بر ويژگيها و جاذبههاي مختلفي كه دارد پرتراكمترين شهر
ايران به لحاظ كثرت خودرو نسبت به جمعيت ساكن به شمار ميآيد كه با فرهنگ
استفاده نادرست از حملونقل عمومي مواجه است چنانچه عموماً بيش از ۷۰ درصد
ساعات شبانهروز و در واقع تمامي ساعات كار بسياري از معابر شهري دچار
بحران ترافيكي است. معضل ترافيك، آلودگيهاي زيستمحيطي، كمبود فضاي پارك،
كاهش مصرف سوخت، فقدان فرهنگ ورزش شهروندي و... ازجمله مسائلي به شمار
ميرود كه برنامهريزان شهري را مجاب به تدوين و اجراي استفاده از دوچرخه
در حملونقل درونشهري كرده است.
بر اين اساس شهرداري تهران بر آن
شد تا بار ديگر پس از گذشت سالها بستر ورود دوچرخه را به عنوان يك وسيله
حملونقل پاك و ارزان به جامعه ماشيني فراهم كند. اگرچه به نظر ميرسد
توسعه دوچرخهسواري در تهران نه تنها ميتواند مرهمي بر زخمهاي كهنه
پايتخت همچون ترافيك و آلودگيهاي زيستمحيطي باشد بلكه ميتواند با توسعه
فرهنگ استفاده از حملونقل پاك، نگرش شهروندان را از يك زندگي ماشيني و
بدون تحرك به تحرك و فعاليتهاي جسماني تغيير دهد.
تجربه بدون آزمون و خطا براي ترافيك!
استفاده
از دوچرخه در حملونقل عمومي تجربه موفقي است كه پيشتر در كشورهاي
اروپايي و پيشرفته آزموده شده و ميتواند به تسهيل رفت و آمد شهري كمك
كند. از جمله كشورهاي پيشرو در استفاده از دوچرخه به عنوان سيستم
درونشهري ميتوان به چين، هلند، دانمارك، آلمان و... اشاره كرد. چنانچه
شهر پاريس با ۳۷۱ كيلومتر مسير ويژه دوچرخه نخستين شهرجهان به شمار ميآيد
كه از طريق قراردادن دوچرخههاي رايگان در اختيار شهروندان در سطحي وسيع،
پروژه گسترش فرهنگ كمك به رفع آلودگي هوا توسط اين وسيله را درپيش گرفته
است.
كشور چين نيز به عنوان پرجمعيتترين كشور دنيا براي حملونقل
مسافر تا حد بسيار زيادي به دوچرخه تكيه دارد. در شهر شيجياژوهانگ ۸/۵۵
درصد و در تيجيان ۷/۵۲ درصد از سفرهاي داخل شهري توسط دوچرخه انجام ميگيرد
و چين را ميتوان امپراتوري دوچرخه ناميد چراكه بيشترين تعداد دوچرخه در
دنيا را داراست. سابقه احداث اين الگوي حملونقلي در شهر تهران به اواسط
دهه ۷۰ برميگردد همان زمان نخستين مسير ويژه دوچرخهسوارها از كوي دانشگاه
تهران تا بلوار كشاورز و دانشگاه تهران اجرا شد اما به دلايل متعدد مورد
استقبال قرار نگرفت اما پس از اين تجربه ناموفق شهرداري تهران درسال ۸۶ با
رويكردي جدي نسبت به تدوين طرح جامعي در اين حوزه اقدام كرد و پس از آن
خطوط ويژه دوچرخه را در برخي از مناطق شرق و غرب راهاندازي كرد.
احداث ۳۰۰ كيلومتر مسير دوچرخه در پايتخت
بنا
بر اظهارات معاون حملونقل و ترافيك شهرداري تهران، در حال حاضر
۱۷۲كيلومتر مسير دوچرخه وجود دارد و تا پايان امسال مجموع خطوط ويژه دوچرخه
در سطح شهر تهران، به بيش از ۳۰۰ كيلومتر خواهد رسيد و يكهزار خانه دوچرخه
نيز، در نقاط مختلف پايتخت راهاندازي خواهد شد تا شهروندان بتوانند از
يكصدهزار دوچرخه موجود در آنها، براي رفع نيازهاي حملونقلي مسيرهاي كوتاه
خود استفاده كنند.
تشكري هاشمي با بيان اينكه مسيرهاي طراحي شده
براي دوچرخه در سه گروه دستهبندي شده است، توضيح داد: بخشي از مسيرها
كاملاً جداسازي شده و بخش ديگري از مسيرها بدون اينكه جداسازي شود، از طريق
علامتگذاري سهم عبور دوچرخه مشخص ميشود.
به گفته وي، در برخي
معابر كه ظرفيت پيشبيني مسير دوچرخه به دو شكل ياد شده وجود ندارد، با
استفاده از بار ترافيكي اجازه عبور به دوچرخه داده ميشود.
وي به
روند احداث خانههاي دوچرخه پرداخته و از احداث ۱۰۰۰ خانه دوچرخه در سال ۹۱
خبر داده و ميافزايد: تا پايان سال ۸۹ تعداد ۶۳ خانه دوچرخه در شهر تهران
مورد بهرهبرداري قرار گرفته و در حال حاضر بالغ بر ۱۰۹ خانه دوچرخه در
سطح تهران قابل بهرهبرداري است. طبق طرح جامع حملونقل و ترافيك تا پايان
سال ۹۱ بايد ۱۰۰۰ خانه دوچرخه در سطح پايتخت احداث شود.
دوچرخهسواري و كاهش بار ترافيكي
كشورهاي
مختلفي در جهان از دوچرخه به عنوان وسيله حملونقل استفاده ميكنند اگر در
تهران هم تردد با دوچرخه به عنوان وسيله حملونقل در نظر گرفته شود ديگر
شاهد خودروهاي تكسرنشين در ساعتهاي پرترافيك صبحگاهي و عصرگاهي نخواهيم
بود.
معاون ترافيك شهردار تهران همچنين، با اشاره به استقبال
چشمگير مردم از دوچرخه گفت: شماري از شهروندان براي رفع نياز حملونقلي خود
در مسيرهاي كوتاه به عضويت ثابت استفاده از خانههاي دوچرخه درآمدهاند.
مديريت
شهري پايتخت در حالي از توجه جديتر به دوچرخهسواري در ميان شهروندان
تهراني سخن ميگويد كه بنا به ديدگاه كارشناسان مسائل شهري هنوز استفاده از
دوچرخه به لحاظ مشكلات موجود در بين شهروندان كمتر مورد استقبال قرار
گرفته است و به نظر ميآيد همزمان با توسعه اين مراكز و خطوط دوچرخه براي
مشكلاتي كه در جايگاههاي كرايه دوچرخه در سطح شهر ديده ميشود و شهروندان
هم به آن اشاره ميكنند، بايد چارهانديشي شود.
كارشناسان شهري
درحالي كه موانع طبيعي همچون شرايط توپوگرافي و اقليمي و همچنين شرايط
غيرطبيعي همچون موانع فرهنگي و اجتماعي را از عوامل عدم استقبال شهروندان
از دوچرخه به عنوان حملونقل عمومي ميدانند قابليت انعطافپذيري بيشتر
دوچرخه را در مقايسه با برنامه زمانبندي ثابت حملونقل همگاني از مزاياي
اين شيوه حملونقل عنوان كردهاند به نحوي كه دوچرخهسوار ميتواند تصميم
بگيرد كه چه موقع و كجا سفرخود را انجام بدهد. عدم احساس امنيت
دوچرخهسوارها به لحاظ ورود موتورسيكلتها به خطوط ويژه دوچرخهسوارها و
همچنين عدم حضور مسئولان خانههاي دوچرخه در ساعات مقرر از جمله مسائل و
مشكلات مطرح شده در استفاده از دوچرخه است.
اميد است مسئولان شهري
براي توسعه فرهنگ دوچرخهسواري در وهله اول نسبت به رفع مشكلات و نواقصي كه
مانع استقبال شهروندان از الگوي دوچرخهسواري در سفرهاي شهري شده است،
توجه ويژهاي داشته باشند و در حالي كه شهرداري تهران، عزم تأمين زيرساخت
در اين حوزه را كرده است، افقي جديد پيشروي حملونقل پاك شهري باز شود و
خيابانهاي پايتخت بيش از هر زمان ديگري، ميزبان خودروهاي حملونقل عمومي
شود.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com