اين روزها، دانشگاه پيام نور در آستانه تحقيق و تفحص نمايندگان مجلس قراردارد. دانشگاه پيام نور در طول سالهاي فعاليت خود، هيچگاه نتوانسته نظر مثبت منتقدين را به خود جلب كند، حتي نقاطي كه از نظر مديران ارشد اين دانشگاه به عنوان نقطه قوت مطرح ميشوند، از نظر صاحبنظران حوزه آموزش عالي قابل بررسي و بحث برانگيزند.
يك)
يكي از اين موارد كه اين روزها نمايندگان مجلس از آن با عنوان شبهه ياد
ميكنند و سعي دارند در قالب سؤال از وزير علوم يا رئيس اين دانشگاه پاسخي
براي آن بيابند، شيوه سنجش و پذيرش دانشجو در دورههاي فراگير اين دانشگاه
است. چند سالي است كه آگهيهاي پذيرش دانشجوي فراگير و بدون كنكور وقت و
بيوقت از در و ديوار شهر و گوشي تلفن همراه، خود را به مخاطبين تحميل
ميكنند و در فضايي از جامعه كه تمام راهها براي رسيدن به پايگاه اجتماعي
قابل دفاع براي افراد جامعه به دانشگاه ختم ميشوند يا حداقل از دانشگاه
ميگذرند، وعده تحصيل بدون كنكور و غيرحضوري در دانشگاه پيامنور و با
ارائه مدرك مورد تأييد وزارت علوم ميدهند. اين آگهيها و شعاروارهها
متقاضيان تحصيل در دانشگاه كه نه توان رقابت با حريفان درسخوان خود را در
آزمون سراسري دارند و نه پول ثبت نام در دورههاي پذيرش پولي دانشگاهها و
نه سواد زبان خارجي و پول تهيه ارز دانشجويي براي پذيرش گرفتن از
دانشگاههاي خارج را ميفريبند.
به طور كلي در كشور، نظام جامع
سنجش و پذيرش دانشجو وجود ندارد و دانشگاههاي پيام نور و آزاد اسلامي براي
پذيرش دانشجو مراكز آزمون مستقلي دارند. بنابراين يكي از مطالبه دلسوزان
آموزش عالي از اين دانشگاه و در نگاه كلانتر از وزارت علوم تدوين و اجراي
نظام يكسان سنجش و پذيرش دانشجو است كه آزمونهاي تمام دانشگاهها زير نظر
اين نظام برگزار شود.
دو) شبهه دوم مورد نظر نمايندگان مجلس در مورد
دورههاي فراگير پيام نور اين است كه چرا پيام نور از طريق تكميل ظرفيت
دانشجو پذيرش نميكند و از طريق پذيرش متمركز دانشجو اقدام به پر كردن
صندليهاي خالي خود نميكند؟
در روش فعلي داوطلبان ابتدا در يكي از
مراكز دانشگاه پيام نور به عنوان دانشپذير (نه دانشجو) ثبتنام ميكنند و
دروس ترم اول رشته مورد نظر به آنها ارائه ميشود در صورت قبولي ترم بعد به
عنوان دانشجوي فراگير در دانشگاه تحصيل ميكنند و همچنين در صورت گذراندن
دروس نيازي به امتحان مجدد ندارند. در ضمن شهريه ثابت دانشجويان فراگير
بيشتر از دانشجويان رسمي است و عنوان فراگير از مدارك دانشگاه پيام نور حذف
شده است.
سه) دانشجوهاي دانشگاه پيام نور به دو دسته رسمي و فراگير تقسيم ميشوند. دانشگاه پيام نور، يك دانشگاه دانشجو محور است.
چون
اين دانشجويان هستند كه منابع را به تنهايي و بدون كمك استاد و كلاس
ميخوانند و با پشت سر گذاشتن امتحانات بسيار سختي مدرك دانشگاهي ميگيرند.
طبق آمارهاي منتشر شده از سوي دانشگاه و مراكز رسمي حدود ۳۰ درصد
دانشجوياني كه وارد اين دانشگاه ميشوند پس از دو ترم به دليل حجم سنگين
مطالب و امتحانات واقعاً دشوار دانشگاه انصراف داده و وارد دانشگاههاي
ديگر ميشوند.
علاوه بر اين گاهي كيفيت پايين كتابهاي تأليف شده
يا نحوه نگارش غلط و ويراستاري نادرست آنها با وجود سطح بالا بودن منابع
درسي باعث آزار دانشجو ميشود و دانشجو مجبور ميشود بارها و بارها براي
فهم يك مطلب بد نوشته شده، از استاد و كتاب كمك درسي و دوستان كمك بگيرد كه
اين باعث هدر رفتن وقت براي يادگيري مطالب ميشود.
دانشجويان اين
دانشگاه بايد براي امتحان آخر ترم منابع قطوري را از بر كنند. تشكيل
هفتهاي يك يا دو روز جلسات درسي، حضور تنها هفت جلسه استاد سركلاس درس و
تنها براي رفع اشكال و معرفي كتابهاي قطور و سنگين و آزموني دشوار، از
ويژگيهاي اين دانشگاه است كه با چنين شرايطي اين دانشگاه سعي ميكند سطح
علمي فارغ التحصيلان خود را در حد ديگر دانشگاههاي كشور نگه دارد. در برخي
موارد حتي منابع آزمون ورودي اين دانشگاه در آستانه آزمون تغيير ميكند كه
اين امر از سوي مسئولان دانشگاه اينطور توجيه ميشود كه دانشگاه ميخواهد
افرادي وارد دانشگاه پيام نور شوند كه به يك منبع علمي اكتفا نميكنند و
بايد به لحاظ علمي، صاحب صلاحيت تحصيل در پيام نور باشند.
با
وجوداين دانشگاه پيام نور هرگز نتوانسته است در رتبهبنديهاي استاندارد
دانشگاههاي داخل بالاتر از جايگاه بيستمي و در رتبهبنديهاي بينالمللي
در بين ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گيرد. علت اين ضعف كه گريبان بيش از يك
ميليون دانشجو را در كشور گرفته است و تأثير غيرقابل انكاري در روند
كيفيسازي آموزش عالي كشور دارد، ميتوان در پاسخ اين شبهات يافت. البته
اگر پاسخي باشد!