برنامه اوپک برای کنترل تولیدکنندگان خاطی چیست؟

به گزارش بولتن نیوز، برخی از اعضای اوپک روی بکارگیری مجدد این استراتژی حساب کرده و از آن به عنوان اهرمی در مذاکرات استفاده می‌کنند.

این بار اما سعودی‌ها نقش برادر بزرگتر را برای برادران اوپک خود بازی نخواهند کرد.

تهدید جدید این است که این بار پایبندی به توافق محدودیت عرضه از سوی همه اعضا باید واقعی باشد یا کاهش تولید اصلا انجام نخواهد گرفت. اوپک در کنترل اعضای متخلف برای پایبندی به توافق تا چه حد موفق خواهد بود و این کار را چگونه انجام خواهد داد. آیا اوپک به جز انگیزه عربستان سعودی برای پیشبرد این توافق، کارت دیگری برای رو کردن دارد؟

مشکل اصلی اوپک

مشکل اصلی اوپک، عراق است که مدام در پایبندی به توافق کاهش تولید نفت کوتاهی کرده است. با وجود عدم پایبندی کامل به سهمیه تولید تعیین شده، عراق از کاهش تولید عمیق‌تر و طولانی‌تر حمایت کرده است.

برخلاف برخی از اعضای کوچکتر اوپک، عقیده و پایبندی عراق به توافق محدودیت عرضه، حائز اهمیت است. عراق در مقایسه با سایر اعضای اوپک به جز عربستان سعودی نفت بیشتری تولید می‌کند. طبق اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید این کشور در بیش از یک دهه گذشته دو برابر شده است و معادل حدود پنج درصد از نفت جهان را تولید می‌کند.

به جز عربستان سعودی، هیچ کشور دیگری در اوپک به اندازه عراق در کاهش تولید نفت تاثیر ندارد.

از بخت بد اوپک، وضعیت عراق فراتر از پیچیده است. برای درک پیچیدگی وضعیت عراق پیش از یافتن راه حلی برای عدم پایبندی کامل این کشور، باید وضعیت صنعت نفت عراق را درک کرد.

فضای سیاسی ملتهب عراق عمده توجه این کشور را به خود معطوف کرده است و معلوم نیست در میان مشکلات داخلی، توافق اوپک تا چه حد واقعا برای بغداد اهمیت دارد. با این حال آنچه برای عراق مهم است، تولید درآمد نفتی برای پر کردن خزانه دولت است.

صنعت نفت عراق مانند عربستان سعودی نیست. در حالی که تولید نفت عربستان سعودی ۱۰۰ درصد تحت کنترل دولت است، شرکت نفتی دولتی عراق تنها بخشی از تولید این کشور را در کنترل دارد و حضور شرکتهای نفتی خصوصی مانند لوک اویل و اکسون و همچنین منطقه نیمه خودمختار کردستان، کنترل تمامی تولید نفت را برای عراق غیرممکن می‌کند.

بنابراین از دست عراق چه کاری ساخته است؟

از دست عراق واقعا کاری ساخته نیست. اوپک یا در واقع عربستان سعودی باید دولت عراق و شرکتهای نفتی خارجی حاضر در عراق را درباره دو موضع متقاعد کرد: یکی این که کاهش تولید قیمتها را بالا خواهد برد و بنابراین چنین اقدامی به نفع آنها خواهد بود. دیگری این که عربستان سعودی عمده بار محدودیت عرضه را به دوش خواهد گرفت و سپس مجموع کاهش تولید، تاثیر بیشتری روی قیمتها خواهد داشت.

با این حال بعید است که عراق به پایبندی کامل دست پیدا کند زیرا دولت عراق، شرکتهای نفتی مانند اکسون موبیل و لوک اویل می‌دانند که عربستان سعودی عمده کاهش تولید را انجام خواهد داد حتی اگر آنها غیرپایبند بمانند. عربستان سعودی باید بیشتر از عراق و اکسون موبیل و لوک اویل تولید نفت خود را کاهش دهد. اوپک کار چندانی برای تغییر روند تولید نفت عراق نمی تواند انجام دهد.

روسیه

در سمت متحدان غیراوپک، روسیه مهره پرنفوذی است که به پیمان کاهش تولید به طور کامل پایبند نبوده است و این مسئله در طول سال ۲۰۱۹ روی قیمتهای نفت تاثیر منفی گذاشت. روسیه برخلاف دوستانش در خلیج فارس درباره قیمت نفت بسیار بالا محتاط است. قیمتهای بالاتر نفت به معنای قیمتهای بالاتر بنزین است و قیمتهای بنزین بالاتر باعث نارضایتی مردم خواهد شد که حامی سیاست اقتصادی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هستند.

مشارکت روسیه در توافق کاهش تولید درست به اندازه مشارکت عراق حائز اهمیت است. بدون مشارکت مسکو، اعضای اوپک ممکن مانند ایران و ونزوئلا در شرایط دشوار ممکن بود تصمیم بگیرند گروه را همراهی نکنند.

بنابراین اوپک برای مطلوب کردن شرایط توافق برای روسیه چه کاری می تواند انجام دهد؟ نخست این که می تواند درخواست روسیه را برای حذف میعانات از محاسبه تولید نفت این کشور بپذیرد. از نظر فنی این به معنای آن خواهد بود که روسیه به توافق پایبند بوده است. بنابراین موافقت با درخواست روسیه برای حذف میعانات از کاهش تولید که هیچ کدام از سایر اعضای اوپک مورد توجه قرار نداده بودند به جز دید عمومی چیزی را تغییر نخواهد داد. اما این موضوع برای روسیه که تولید میعانات گازی خود را از طریق میدان سیبری شرقی افزایش داده است، اهمیت دارد.

با وجود این که روسیه در صورت حذف میعانات از محاسبه تولید نفت این کشور، به همان میزان نفت تولید خواهد کرد اما دیدگاه عمومی این خواهد بود که اوپک و روسیه به توافق پایبند هستند. این اقدام بدون تغییر قابل توجه آمار تولید نفت تاثیر مطلوبی در تقویت قیمتها خواهد داشت.

دوما اوپک می تواند به کاری که پیش از این مشغول انجام آن بوده است ادامه دهد. روسیه که بزرگترین صادرکننده گندم جهان است بی تردید از اقدام عربستان سعودی در تسهیل معیار آفت زدگی برای واردات گندم تشویق شده است. اکنون روسیه به بازار عربستان سعودی دسترسی دارد و عوامل دیگری که کمک کرده اند روسیه با پیمان نفتی اوپک همراهی کند، قراردادهای دوجانبه چند میلیارد دلاری است. به نظر می رسد مشارکت روسیه در توافق اوپک، حسن نیت این کشور را نشان داده است.

متخلفان دیگر

سایر اعضای اوپک که در پایبندی به توافق کاهش تولید عملکرد ضعیفی داشتند شامل کنگو، اکوادور، گابن و نیجریه هستند که موظف شده‌اند مجموعا تولیدشان را ۸۵ هزار بشکه در روز از سطح تولید اکتبر سال ۲۰۱۸ کاهش دهند.

نیجریه که از ۸۵ هزار بشکه باید ۵۳ هزار بشکه کاهش تولید را صورت دهد امسال در پایبندی به تعهداتش کوتاهی کرده است و با وجود این که اول اکتبر قول داد سرانجام تولید خود را به پایبندی ۱۰۰ درصدی خواهد رساند، طبق گزارش بازار نفت ماهانه اوپک، تولیدش در اکتبر ۱.۸۱۱ میلیون بشکه در روز بود که بسیار بالاتر از سهمیه تولید ۱.۷۷۴ میلیون بشکه در روز این کشور بود.

با این همه نیجریه پایبندی خود را در چند ماه گذشته در مقایسه با اوت که به طور میانگین ۱.۸۷۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد، بهبود بخشید. نیجریه هفته گذشته پایبندی خود به توافق اوپک را تجدید کرد و روند نزولی تولید این کشور در چند ماه گذشته نشان می‌دهد که این کشور ممکن است صداقت داشته باشد. اوپک ممکن است نیازی به اقدامات بیشتر به جز اعمال فشار روی این کشور آفریقایی برای عمل به تعهداتش نداشته باشد.

سایر امضاکنندگان غیراوپک این توافق که ممکن است بالاتر از سهمیه خود نفت تولید کرده باشند، مالزی و عمان هستند که قرار بود به ترتیب تولیدشان را ۱۵ هزار بشکه و ۲۵ هزار بشکه در روز کاهش دهد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، بعید است اوپک به جز نیجریه بتواند اعضای بیشتری را به پایبندی کامل به توافق وادار کند. با این همه عربستان سعودی همچنان بار عمده کاهش تولید را به دوش می کشد و با وجود تقلب همتایان خود در اوپک که انگیزه چندانی برای محدودیت عرضه ندارند، کاملا برای ادامه این کار انگیزه دارد.