سرنوشت ترامپ و منافع ایران؟

گروه بین الملل: دکتر ابوذر گوهری مقدم در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اینکه در بین کارشناسان در خصوص اینکه حضور مجدد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا بیشتر منافع ایران را تأمین می‌کند یا روی کار آمدن یک رئیس‌جمهوری دموکرات، دو نظر کلی وجود دارد، اظهار کرد: برخی با نگاه هزینه – فایده معتقدند اگر ترامپ دور دوم هم انتخاب شود، برای جمهوری اسلامی ایران ضرر کمتری خواهد داشت؛ عده دیگر هم رویکرد مخالفی دارند و معتقدند منافع ایران در دوره یک رئیس جمهور دموکرات‌ بیشتر ممکن است تأمین شود.

موافقان اثر مثبت دو دوره‌ای شدن ترامپ

به گزارش بولتن نیوز، وی ادامه داد: کارشناسان دسته اول معمولاً چند دلیل را برای استدلال خود مطرح می‌کنند: اول اینکه ترامپ رویکرد فاصله گرفتن از تحولات بین‌المللی و به‌طور مشخص عدم‌مداخله نظامی را در دستور کار خود قرار داده است و باعث انزواگرایی آمریکا شده است. طبعاً منافع ایران با رئیس‌جمهوری که به دنبال مداخلات نظامی نیست و کاهش تعهدات بین‌المللی آمریکا را در دستور کار دارد، سازگارتر است.

این استاد دانشگاه افزود: استدلال دیگر این دسته از کارشناسان این است که ازآنجا‌که ترامپ چهره واقعی سیاست‌های آمریکا را نشان می‌دهد و پرده‌پوشی و سیاست‌ورزی معمول آمریکایی‌ها را ندارد، باعث می‌شود راحت‌تر بتوانیم افکار عمومی داخلی را در مورد سیاست‌های آمریکا اقناع کنیم و در شرایط وجود چنین رئیس جمهوری در ایالات‌متحده افکار عمومی ایران بهتر به سیاست های مخرب وضد ایرانی امریکا پی می­برد.

ترامپ علیه بین‌المللی‌گرایی

وی دلیل سوم را مخالفت ترامپ با چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل برشمرد و توضیح داد: باوجود چنین رویکردی، متحدان آمریکا چندان تمایلی به همگرایی با آن ندارند و در این شرایط اجماع سازی علیه جمهوری اسلامی سخت‌تر صورت می‌گیرد و آمریکا به دلیل شخصیت و سیاست‌های ترامپ و رد چندجانبه گرایی برای جذب آن‌ها علیه ایران نیازمند تلاش بیشتر است.

گوهری مقدم اضافه کرد: دلیل دیگر، خروج ترامپ از پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی و عدم توجه او به حقوق بین‌الملل و عدم احترام به تعهدات قراردادی و عرفی بین‌المللی است که باعث می‌شود هم حمایت بین‌المللی از او کم شود و هم اینکه همسویی ضدآمریکایی بیشتری را در افکار عمومی دنیا برای کشورها و همچنین جمهوری اسلامی ایجاد کند. ازاین‌جهت کارشناسان بر این نظرند که بهتر است ترامپ برای دور دوم هم‌ اتخاب شود.

این تحلیل‌گر تحولات بین‌الملل با بیان اینکه تضعیف نهادهایی مانند ناتو که یک نهاد نظامی و امنیتی بین‌المللی است، در دوره ترامپ صورت گرفته و باعث شکایت متحدان اروپایی شده است، ادامه داد: این نهاد در برخی مناطق و ازجمله در خاورمیانه اقداماتی را دنبال می‌کند. به دلیل رویکرد کاهش تعهدات آمریکا، بروز اختلاف و شکاف در یک پیمان امنیتی بین‌المللی تضعیف این نهاد را به دنبال دارد که نکته مهم و تأثیرگذاری است.

این استاد دانشگاه گفت: نکته بعدی این است که دعوا و اختلافی که ترامپ خصوصاً با چین و حتی کشورهای اروپایی در مباحث بین‌المللی دارد و حتی تنش با همسایگانی مانند کانادا و مکزیک، باعث شده که میزان اتکا به دلار کاهش یابد و جنگ‌های تجاری درگیرد. در شرایط کنونی کشورهای مختلف به دنبال جایگزینی دلار در مبادلات بین‌المللی خود هستند و این موضوع در فضای تحریمی می‌تواند به جمهوری اسلامی هم کمک کند؛ یعنی فقط ایران نیست که به دنبال جایگزین کردن دلار با ارزهای ملی و ارزهای دیگر رایج بین‌المللی است. این امر هم در فضایی که ترامپ رئیس‌جمهور است رخ‌داده و جایگاه آمریکا افول پیداکرده است، در این فضا منافع کشور بیشتر تأمین شود.

کاهش قدرت نرم آمریکا

وی موضوع دیگری را که در دوره ریاست جمهوری ترامپ رخ‌ داده، فساد و تضعیف ساختار داخلی آمریکا عنوان کرد و افزود: در شرایط فعلی انتقادات بسیاری در داخل آمریکا وجود دارد، روابط بین قوا، احزاب و اختلافات نخبگان داخلی به دلیل سیاست‌های ترامپ فضایی را به وجود می‌آورد که جمهوری اسلامی راحت‌تر بتواند منافع خود را دنبال کند.

گوهری مقدم تأکید کرد: درمجموع در دوره ترامپ قدرت نرم ایالات‌متحده کاهش پیداکرده و این امر در جلب نظر متحدان و همچنین جلب افکار عمومی داخل آمریکا و بین‌المللی مؤثر بوده است.

آثار پیروزی دموکرات‌ها

این استاد دانشگاه امام صادق (ع) در تشریح دیدگاه کارشناسانی که حضور دموکرات‌ها را در ریاست جمهوری آمریکا را بیشتر به نفع ایران می‌دانند، خاطرنشان کرد: این دسته افراد با مفید دانستن تغییر دولت در امریکا بحث مذاکره و تفاهم مجدد را مطرح می‌کنند و به‌طور مشخص احتمال بازگشت به برجام را در نظر می‌گیرند. این عده معتقدند ازآنجاکه ما سابقه مذاکره و به نتیجه رسیدن آن را با دموکرات‌ها داریم، راحت‌تر می‌توانیم مجدداً با آنها مذاکره کنیم.

وی افزود: البته این گروه معمولاً توجهی به این نکته نمی‌کنند که نامزدهای دموکراتی که معتقدند آمریکا باید به برجام برگردد، تقریباً تمام شروط ترامپ در مورد تمدید زمان محدودیت‌های هسته‌ای ایران در برجام و نیز پذیرش محدودیت‌های منطقه‌ای و دفاعی را نیز عملاً مطرح کرده و در عمل تفاوتی با رویکرد ترامپ ندارند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: برخی معتقدند اگر دموکرات‌ها روی کار بیایند فضای تعامل دو کشور بهتر خواهد شد. به عقیده آن‌ها نظامی‌گری کاهش پیدا خواهد کرد و نوع و شدت تحریم‌ها متفاوت خواهد شد. آنها درمجموع معتقدند این تغییرات فضا را به سمت بهبود و تعدیل شرایط کنونی پیش خواهد برد. ضمناً این عده معتقدند درصورتی‌که ترامپ مجدداً انتخاب شود احتمال توسل آمریکا به سیاست‌های افراطی و جنگ‌طلبانه با توجه به عدم نیاز وی به انتخاب مجدد و جلب رأی مردم آمریکا، بیشتر خواهد شد.

این کارشناس مسائل آمریکا تأکید کرد: البته باید حواسمان باشد که دموکرات‌ها تحریم‌های زیادی را از زمان کلینتون تاکنون و حتی در زمان اوباما علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کرده‌اند و عملاً گزینه نظامی آن‌ها هم همیشه روی میز بوده و چندان به سمت کاهش نظامی‌گری نرفتند.

راهبرد دموکرات و جمهوری‌خواه: فشار علیه ایران

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل افزود: دموکرات‌ها اساساً اجماع بین‌المللی بیشتری را علیه جمهوری اسلامی ترغیب می‌کنند و در دوره دموکرات‌ها منافع کشور ما معمولاً بیشتر به خطر افتاده است. البته نباید فراموش کنیم صرف‌نظر از اینکه چه حزبی روی کار خواهد بود، راهبرد آمریکایی‌ها درمجموع نسبت به جمهوری اسلامی راهبرد فشار حداکثری خواهد بود و ما نباید سیاست‌های خود را در داخل و یا خارج معطوف به تحولات داخلی آمریکا کنیم.

وی درعین‌حال گفت: به‌هرحال به لحاظ کارشناسی بررسی اینکه کدام فرد و حزب روی کار خواهد آمد و چه مضرات و منافعی خواهد داشت، اشکال ندارد؛ اما به لحاظ اجرایی کشور باید دقیقاً مستقل از تحولات داخلی هر کشوری ازجمله ایالات‌متحده عمل کند و گره زدن سیاست‌ها به تحولات داخلی کشورها ازجمله ایالات‌متحده یک اشتباه راهبردی خواهد بود.