یک ایده روانشناسی برای کاهش تصادفات رانندگی

به گزارش بولتن نیوز، امیرمحمد صفراندافی در این باره اظهار کرد: بیشتر توصیه‌های ارائه شده برای کاهش تصادفات رانندگی حول محور کیفیت خودروها و محورهای مواصلاتی است، این مسئله تا اندازه‌ای گسترش یافته که تا بحث تصادفات رانندگی به میان می‌آید همه از پراید و جاده‌های غیر استاندارد صحبت می‌کنند، همین موضوع باعث می‌شود که به برخی از فاکتورهای بسیار مهم توجه نکنیم و در زمان مواجه با تصادفات صرفا نسبت به نوع خودرو و کیفیت محور واکنش نشان می‌دهیم.

این روانشناس با تاکید بر اینکه در بحث روانشناسی سه عامل عدم کنترل تکانه، پرخاشگری و اضطراب به عنوان عوامل مؤثر شناخته می‌شوند، گفت: می‌توان عدم کنترل تکانه و پرخاشگری را زیر مجموعه اضطراب قرار داد. زمانی که اضطراب داریم واکنش‌های سریع‌تری از خود بروز می‌دهیم، بنابراین زمانی که فردی با اضطراب رانندگی کند امکان رانندگی صحیح و ایمن وی کاهش می‌یابد.

صفرانداقی با اشاره به وقوع قتل‌های آنی که اکثراً ناشی از عدم کنترل تکانه است و بدون برنامه ریزی قبلی اتفاق می‌افتد، گفت: در رانندگی نیز عدم توانایی کنترل تکانه موجب می‌شود تا نتوانیم تکانشگری مناسبی داشته باشیم و حین رانندگی رفتارهای خطرناکی از خود بروز دهیم. تکانشگری در بیشتر افراد وجود دارد و شامل رفتارهای مختلفی مثل غذا خوردن و … نیز می‌شود اما مسئله در زمینه تصادفات مطرح است که افراد با رانندگی پر خطر تنها خود را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند، بنابراین نمی‌توان این موضوع را با سایر تکانشگری ها مقایسه کرد چرا که به صورت جدی بر روی افراد دیگر نیز تأثیرگذار است.

وی با بیان اینکه افراد پرخاشگر رانندگی بی‌مهاباتری انجام می‌دهند، گفت: تحقیقات بسیاری در زمینه علل تصادفات رانندگی و مسائل مربوط به آن انجام شده است، اما سه مورد از این تحقیقات در بیمارستان امام سجاد، کویت و انگلیس انجام شده است، با وجود اینکه این سه تحقیق در جوامع مختلف با فرهنگ‌های مختلف انجام شده‌اند اما هر سه تحقیق نتیجه گیری شد که اضطراب، پرخاشگری و تکانشگری از عوامل اصلی تصادفات هستند و در کنار این مسائل شرایط جاده‌ای و کیفیت خودروها نیز تاثیرگذارند.

این روانشناس گفت: ممکن است که در کشور ما به علت وجود شرایط محیطی آسیب زا بودن این چند عامل کمتر باشد اما نمی‌توان از آن‌ها چشم پوشی کرد.

صفرانداقی درباره عامل مؤثر دیگر در وقوع تصادفات رانندگی گفت: در جوانی و نوجوانی اصطلاحی تحت عنوان «قهرمان شخصی» وجود دارد که با توجه به این موضوع افراد تصور می‌کنند صرفاً دیگران آسیب می‌بینند و خود از آسیب‌ها مصون هستند، این موضوع که در زمینه اعتیاد بسیار دیده می‌شود در تصادفات رانندگی نیز نقش بسیاری دارد، زیرا برخی افراد تصور می‌کنند که رانندگی پر سرعت و مهار نشده منجر به تصادف نمی‌شود و صرفاً افرادی تصادف می‌کنند که مهارت رانندگی مناسبی ندارند.

وی با اشاره به طرحی که حدود چهار سال گذشته در دانشگاه شهید بهشتی تحت عنوان روانشناسی ترافیک اجرا می‌شد، گفت: یکی از بررسی‌های انجام شده در این طرح به این موضوع اشاره داشت که کیفیت جاده و خودرو در بیشترین حالت ۵۰ تا ۶۰ درصد تصادفات را پیش‌بینی می‌کند، بنابراین اگر بخواهیم خوشبینانه نگاه کنیم ۵۰ درصد مؤثر دیگر مربوط به فرهنگ سازی، آموزش‌ها و مسائل روانشناسی ترافیک است.

این روانشناس ادامه داد: اگر فرهنگ بخشندگی در زمینه ترافیک نیز وجود داشته باشد می‌تواند در زمینه کاهش برخی از تصادفات رانندگی مؤثر باشد، اما مهم‌ترین محور تکانشگری یا همان هیجانات این افراد است. در واقع بخش بسیاری از تکانشگری پنهان است که یکی از خروجی‌های مهم آن تکانشگری در تصادفات رانندگی است.

صفرانداقی با تاکید بر اینکه جریمه‌های نقدی تأثیر بلند مدتی ندارند، گفت: اگر راننده‌ای به علت خطای رانندگی جریمه شود ممکن است طی مدت زمان کوتاهی رفتار بهتری داشته باشد اما می‌توان با درنظر گرفتن رویکردی که موجب فرهنگسازی شود در خط مقدم تصادفات، از وقوع دوباره آن‌ها پیشگیری کنیم. این فرهنگسازی می‌تواند شامل آموزش‌های روانی، ارتقای بهداشت روانی و بهداشت رانندگی باشد، به این صورت که افراد متقاضی دریافت گواهینامه قبل از دریافت گواهینامه ملزم شوند تا دوره کوتاه اما اجباری را در زمینه افزایش سطح کنترل تکانشگری بگذرانند، دوره‌ای که شاید به طرح بسیار گسترده‌تری نیاز داشته باشد تا در زمینه تکانشگری به افراد جامعه کمک کند و باعث کاهش آسیب‌ها شود.

این روانشناس افزود: باید با دور شدن از فرهنگ جریمه و نزدیک شدن به عقاید صحیح رانندگی فرهنگ را درونی کنیم، اما در نظر بگیریم که یک رفتار با انجام ندادن آن درونی نمی‌شود. در حال حاضر در تصادفاتی که منجر به جرح نمی‌شود صرفاً مسئله بیمه‌ و خسارت مطرح می‌شود این در حالی است که باید در خط مقدم وقوع یک تصادف افراد را وارد دوره‌های درمانی حمایتی کنیم تا رفتارهای رانندگی افراد بهبود پیدا کند.

صفرانداقی با اشاره به اینکه بیشترین میزان بیماری جهان تصادفات از جهت ناتوانی و عدم کارایی در تصادفات است گفت: رفتارهای رانندگی سالم می‌تواند از بسیاری از تصادفات پیشگیری کند و اثرگذار باشد.