آن روی سقوط خرمشهر

گروه سینما و تلویزیون: فقط به فاصله چند متر از فضای پرهیاهوی یکی از پرترددترین بزرگراه‌های تهران، شهر کوچکی بنا شده که این روزها شاهد بازآفرینی روایتی متفاوت از روزهای پیش از آغاز جنگ تحمیلی در خرمشهر است. شهری در دل بزرگ‌ترین بوستان کشور که چند ماهی است پذیرای سازندگان «آشوب» شده تا روایتگر قصه‌ مردمی باشند که در سال‌های اخیر کمتر فیلم و سریالی سراغ نقل قصه آنها رفته است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه وطن امروز، سریال آشوب یکی از تولیدات جدید سازمان هنری- رسانه‌ای اوج است که این روزها فیلمبرداری آن در بوستان ولایت در حال پیگیری است. محور اصلی قصه این سریال ماجرای عشق یک جاسوس عراقی به یک پرستار ایرانی پیش از آغاز جنگ تحمیلی است که فضای ملتهب جنگ، آن را دستخوش فراز و فرودهای بسیار می‌کند. قصه‌ای که ما را به پشت صحنه تولید این سریال کشاند، جایی در میانه یک روز گرم تابستان و در کنار نخل‌های زیبای خوزستانی که این‌بار به جای خیابان‌های خونین‌شهر از وسط بوستان ولایت سربرآورده‌اند. چند مرد با دشداشه، یک موتور سه‌چرخ در کنار یک فولکس قورباغه‌ای و ساختمانی آجری که روی سر در آن عبارت «کافه نخل» نوشته شده است، اولین چیزهایی است که در ورود به لوکیشن طراحی‌شده برای این سریال با آن روبه‌رو می‌شویم. چند دقیقه‌ای می‌گذرد تا بالاخره امیرمهدی پوروزیری، کارگردان جوان «آشوب» از پلانی که مشغول ضبط آن هستند راضی شود و به گروه فرصت تنفسی بدهد و به جمع خبرنگاران بیاید.

اولویت با قصه‌گویی است نه تاریخ‌نگاری

پوروزیری در ابتدای صحبت‌هایش از قصه آشوب می‌گوید. قصه‌ای که از چند ماه پیش از آغاز جنگ تحمیلی در خرمشهر آغاز شده و تا سقوط این شهر ادامه پیدا می‌کند. او با اشاره به بزرگ‌ترین وجه تمایز سریال آشوب با سایر آثاری که درباره خرمشهر ساخته شده به تفاوت قصه این سریال اشاره می‌کند و با گلایه از کم‌توجهی به خلق درام در تولید آثاری که پیرامون دوره دفاع‌مقدس ساخته می‌شود، گفت: «فکر می‌کنم در قصه‌گویی دفاع‌مقدس آنقدر پایبند به واقعیت بوده‌ایم و راه تخیل را بسته‌ایم که نتوانسته‌ایم همان واقعیت را نیز بخوبی بازتاب دهیم، ما قصد داریم قصه‌ای بی‌پروا را روایت کنیم که شاید عده‌ای بگویند برخی از این ماجراها اصلا اتفاق نیفتاده است، در واقع اولویت ما با قصه‌گویی است نه روایت تاریخ. اساسا من مستند‌نگاری را که این روزها تبدیل به روش برخی از فیلمسازهای ما شده را زیاد نمی‌پسندم. شاید دلیل اصلی این اتفاق وجود چنین تلقی‌ای باشد که اگر گوشه‌ای از تاریخ‌مان را درست مانند همان واقعه تاریخی بسازیم حتما کار خیلی بزرگی انجام داده‌ایم در حالی که واقعیت آن است که در اینگونه مواقع درام از دست می‌رود؛ درامی که می‌تواند زاییده موقعیتی واقعی باشد که با تخیل همراه شده ولی همه واقعیت نیست».

«آشوب» قهرمان‌محور است

پوروزیری در ادامه با اشاره به دلیل پافشاری‌اش بر لزوم استفاده از قوه خیال در پرداخت چنین داستان‌هایی اظهار کرد: «قرار نیست انتخاب چنین رویکردی باعث تحت تاثیر قرار گرفتن واقعیت شود. برای مثال 5 نفر که در موقعیت جنگی واحدی حضور داشته‌اند 5 قرائت یا روایت مختلف از آن موقعیت واحد ارائه می‌دهند، بنابراین درباره برخی مسائل نمی‌توان با قطعیت و به‌طور مطلق صحبت کرد و اینجاست که تخیل می‌تواند به کمک ‌آید».

کارگردان «آشوب» در پاسخ به سوالی در ارتباط با عدم پرداخت برخی از آثار تولید شده در حوزه دفاع‌مقدس به وجه حماسی این واقعه تاریخی بیان کرد: «آشوب اثری قهرمان‌محور است و در آن عمل قهرمانانه انجام می‌شود ولی مساله اصلی این است که عمل قهرمانانه صرفا با فتح به وقوع نمی‌پیوندد و ما در این اثر شاهد سقوط خرمشهر هستیم ولی این شکست، یک شکست حماسی است؛ شکست مردمانی که تا آخرین قطره خون پای دفاع از سرزمین مادری‌شان می‌ایستند».

ساخت بخش‌هایی از آشوب با الهام از «دا»

پوروزیری همچنین در پاسخ به اینکه تا چه اندازه در روایت قصه این اثر از منابع مهم ادبیات دفاع‌مقدس استفاده شده است، اظهار کرد: «قطعا به منابع زیادی رجوع شده اما فقط در راستای این بوده که اطلاعاتی را به ما بدهد، برای مثال از کتاب «دا» برای تولید بخش‌هایی از این اثر استفاده کردیم؛ اصلا مگر می‌شود شما درباره خرمشهر در دوره دفاع‌مقدس اثری بسازید و به کتاب «دا» رجوعی نداشته باشید؟!» وی همچنین با اشاره به سختی‌های تولید آثار ژانر دفاع‌مقدس بیان کرد: «ما تا به امروز نزدیک به 600 دقیقه از کار را فیلمبرداری کرده‌ایم و احتمالا باید 600 دقیقه دیگر هم ضبط کنیم تا به 30 قسمت برسیم؛ البته اگر بودجه ما اجازه این کار را بدهد! چرا که کار تاریخ و جنگی ساختن واقعا کار سختی است. بویژه اثری مثل آشوب که صحنه‌های اکشن و پر برخورد زیادی دارد و ساخت این صحنه‌ها کار سخت و زمانبری است. ای‌کاش بازار عرضه و تقاضای فیلم واقعی بود تا اگر اثر ارزش داشت مردم برای آن پول می‌دادند و ما هم می‌توانستیم کار را به بهترین وجه ممکن انجام دهیم. در حالی که در شرایط فعلی ما مجبوریم با بودجه‌ای که تصویب شده فیلم بسازیم که این اشتباه است».

تأثیر جنگ بر زندگی مردم

در ادامه به سراغ مهدیه نساج یکی از بازیگران اصلی این سریال رفتیم. نساج که چند دقیقه‌ای است از بازی در یکی از سکانس‌های مربوط به نقشش فارغ شده، در ارتباط با نقشش در این سریال می‌گوید: «من نقش مینو که یک پرستار است را ایفا می‌کنم. ما یک مثلث عشقی را در این قصه داریم و اتفاقاتی مثل بمب‌گذاری‌های پیش از آغاز جنگ روی این موضوع تأثیر می‌گذارد». نساج با اشاره به بارزترین ویژگی قصه این اثر برای خود او به عنوان یکی از بازیگران اصلی آن اظهار کرد: «نکته جذاب درباره این فیلمنامه برای من این است که بیشتر سعی کرده به تأثیری که جنگ بر مردم و زندگی آنها می‌گذارد، بپردازد و به این فضا نزدیک شود».

همدلی مردم در برابر دشمن

مالک حدپورسراج یکی دیگر از بازیگران این سریال است که به واسطه اصالت خوزستانی‌اش و البته تجربه حضور در برخی عملیات‌های دوران دفاع‌مقدس در بسیاری از آثار نمایشی مرتبط با این دوره حضور دارد. حدپور نیز در ارتباط با نقشی که در این سریال ایفا می‌کند، گفت: «من در این سریال نقش جلال را دارم؛ کاراکتری که خیلی به آن علاقه‌مندم. چون ویژگی‌هایی دارد که به شخصیت خودم خیلی نزدیک است و برای همین توانستم از ویژگی‌های خودم به این نقش اضافه کنم».

وی در ادامه با اشاره به قصه سریال و تصویر متفاوتی که از جنگ به مخاطب امروز ارائه می‌دهد، بیان کرد: «ما در آشوب قصه پرچالش و عاشقانه‌ای داریم که تلاقی آن با جنگ، مسیر تازه‌ای را پیش روی شخصیت‌ها قرار می‌دهد. در واقع این اتفاق باعث ایجاد شرایطی میان مردم می‌شود که با وجود همه اختلافاتی که میان آنها وجود دارد، در نهایت مجموعه‌ای یک‌دست و همدل در برابر یک هجوم خارجی شکل بگیرد».

محتاج بازخوانی ادبیات جنگ هستیم

فرزین محدث، بازیگر فعال تئاتر نیز از جمله بازیگران «آشوب» بود که در ادامه گفت‌وگویی کوتاه با او داشتیم. او که در این سریال ایفاگر نقشی به نام «ملک» است، در ارتباط با کاراکترش در سریال اظهار کرد: «خیلی دوست داشتم کاری درباره جنگ انجام بدهم، آدم‌ها وقتی دشمن مشترک دارند با هم متحد می‌شوند و این جنبه از جنگ می‌تواند خیلی با اهمیت باشد، نوعی همدلی که در شرایط صلح کمتر دیده می‌شود، برای همین است که معتقدم ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که کاملا محتاج بازخوانی و رجوع به ادبیات و فضای جنگ هستیم، دشمن زیاد داریم و این همدلی در مردم تا حدی دیده می‌شود».

وی در پایان با اشاره به رشادت‌های جوانانی همچون شهید والامقام مدافع حرم محسن حججی گفت: «شهید حججی مردانه ایستاد و شهید شد و اتحاد عمومی شکل گرفت، ما به این روحیه برای پیشرفت کشور نیاز داریم، در آن 8 سال مشکلات زیادی داشتیم اما مردم کنار هم بودند و دوران خوبی را با وجود همه سختی‌ها و کاستی‌ها از سر گذراندیم».

هرچند فرصت ما برای حضور در پشت صحنه سریال «آشوب» و شهرک تاریخی جذابی که به عنوان لوکیشن آن در بوستان ولایت طراحی شده، کوتاه بود ولی همین تجربه کوتاه نیز فرصت مغتنمی بود برای آشنایی با گروهی جوان و پرانرژی که به دنبال خلق تصویری متفاوت از سختی‌ها و مشکلاتی است که مردم مظلوم خونین‌شهر در 8 سال جنگ تحمیلی با آن روبه‌رو شدند.