نکات و اصول بافت فرش / چگونه یک فرش خوب و ایده آل ببافیم

گرچه يك بافت معيوب ، ممكن است از جهات بسيار زيادي داراي مشكل باشد ، اما چند نكته كليدي وجود دارد كه اگر توسط بافنده رعايت شوند ، بافت فرش - حداقل - داراي كيفيت قابل قبول خواهد بود و اگر رعايت نشوند ، ممكن است لطمات غير قابل جبراني به فرش وارد شود .

۱- اساس انجام یک بافت خوب
اول : دار قالي سالم و بدون عيب 

دوم : انجام چله كشي صحيح و يكدست مي باشد .
بنابراين ، چنانچه كيفيت موارد فوق ، براي شما قابل قبول ( يا دلچسب ) نبود ، تا زمان حل مشكل ، بهيچ عنوان بافت را شروع نكنيد .
براي بافندگان تازه كار و كم تجربه ، چله كشي كاري سخت و دشوار است همچنين ، با توجه به حساسيت فوق العاده چله كشي در حاصل كار ، بهتر است كار چله كشي را به افراد خبره و با تجربه واگذار كنيد .

۲- پود نازك :
پس از انتخاب دار مناسب و انجام چله كشي صحيح ، مهمترين عامل موفقيت در انجام يك بافت خوب ، اين است كه بافنده در كشيدن پود نازك ، به اندازه كافي ، مهارت داشته باشد . بنابراين - لطفا تا قبل از حصول اطمينان ، و تمرين كافي ، در اين مورد بهيچ وجه ، بافت را شروع نكنيد زيرا :
كيفيت بافت هر فرش بيشتر از هر چيز مربوط به كيفيت كشيدن پود نازك آن است

۳- كنترل دقيق ارتفاع فرش :
 بطور مرتب ( معمولا هر بيست رج يكبار ) ارتفاع بافت را متناسب با رجشمار محاسبه كرده  كافي است ارتفاع فرش را برابر با آن بطور مرتب و از همان ابتدا تنظيم كنيد و از مشكلات و عيوب زيادي كه در اثر عدم كنترل ابعاد ممكن است بوجود آيد جلوگيري نمائيد .

با اين حال  توجه كنيد كه :

اگر بافت شما پايين زدگي داشت : ( اشكال كار شما يكي از موارد زير است )

*** دفه را بيش از حد و خيلي محكم مي كوبيد .
*** چله ها را بيش از حد استاندارد ( بوسيله پيچهاي سردار ) سفت كرده ايد .
*** تراكم چله ها ، كم است ( چله ها بازتر از حد استاندارد كشيده شده است . عرض كارتان بيش از اندازه خواسته شده مي باشد .)
***پود کلفت وپود نازك را به صورت مرتب در هر رج ، استفاده نمي كنيد .

اگر بافت شما بالا زدگي داشت : ( اشكال كار شما يكي از موارد زير است )

*** دفه را آرام و كمتر از حد استاندارد مي كوبيد .
*** چله ها شل است ( مي توانيد بصورت يكنواخت ، آنرا از طريق پيچهاي سردار سفت نماييد).
*** تراكم چله ها زياد است ( عرض كار كمتر از اندازه خواسته شده مي باشد .)
*** پود نازك را خيلي سفت و خشك مي كشيد .( در اين صورت هر چقدر هم دفه بزنيد رج بعدي پايين تر نخواهد رفت .)

و يك نكته خيلي مهم ديگر ، در ارتباط با << كنترل ابعاد و اندازه فرش  >>
متاسفانه ، اكثر بافندگان عادت به اندازه گيري مرتب بافت ندارند و گاهي تا نيمه هاي فرش ، حتي يك بار هم ، آن را اندازه نمی گيرند و بالفرض ، اگر در وسط كار متوجه شوند كه بافتشان ( مثلا ) پنج سانت كوتاه شده است ، سعي مي كنند در نيمه دوم ، آن پنج سانت را هم جبران كنند . ( يعني نيمه دوم را آنقدر بلند و با فاصله مي بافند كه پنج سانت هم بيشتر از اندازه استاندارد باشد !!) و اينجاست كه اشتباهي بزرگتر از اشتباه اول را مرتكب مي شوند !! چون در اين صورت ، تمام فرش ( هم نيمه اول و هم نيمه دوم ) از نظر اندازه و ابعاد ، خراب شده است . بنابراين : اگر مقداري از فرش را ( بدون اندازه گيري دقيق و مرتب ) بافتيد و بعدا متوجه شويد فرش بالا زدگي يا پايين زدگي دارد ، لطفا باقيمانده فرش را مطابق اندازه هاي استاندارد جدول ببافيد ! ( و به قسمتي كه دچار مشكل شده است ، كاري نداشته باشيد !!! )

همواره از گره های استاندارد با طول سه سانتیمتر (هر دو لاي نخ با هم سه سانت !!) استفاده كنيد چون در غير اين صورت با مشكل كسري نخ مواجه خواهيد شد .
بسياري از عيوب و مشكلات بوجود آمده در طول بافت ، بوسيله رفوگري و ... قابل رفع هستند اما متاسفانه گاهي براي تامين نخهاي كسري ( بخصوص اگر تعداد آنها زياد باشد يا در قسمتهاي حساس نقشه باشند ) هيچ كاري نمي توان انجام داد ! تا جايي كا ممكن است نا چار شويد تا بافت خود را نيمه كاره رها كنيد بنابراين لطفا اين توصيه را كاملا جدي بگيريد !!

اكثر بافندگان وقتي با اين پرسش مواجه مي شوند كه : << آيا طول گره هايتان بلند نيست ؟ >> فورا جواب مي دهند كه : خير !! اتفاقا خيلي هم كوتاه است ! اما اگر چند گره از روي بافت را با قلاب شكافته و با خط كش اندازه بگيريد مي بينيد كه طول هر گره ۵/۳ يا ۴ سانتيمتر ( و بيشتر از مقدار نخ داده شده ) است ... بنابراين تا قبل از اندازگيري دقيق در اين مورد قضاوت نكنيد !!

بعد از بافت هر رج باید گره ها را (بوسیله دو انگشت دست ) سر كشي نمائيد . تا گره ها بصورت كاملا صاف و كشيده در ساختمان فرش قرار بگيرند ،همچنين مي توانيد با استفاده از دفه ، گره ها را شانه كنيد شانه زدن بافت بوسيله دفه براي فرشهائي كه بعدا برجسته كاري مي شوند يك كار ضروري و لازم است

4- نا همواري و سر كجي امتداد رج ها
گاهي اتفاق مي افتد كه پس از بافت مقداري از فرش ، امتداد رجها ، بتدريج از حالت كاملا صاف و افقي بودن خارج شده و ناهموار مي شوند گاهي حتي بافت ، دچار سر كجي شديد مي شود ( بطوريكه يك سمت بافت بالاتر و سمت ديگر پايين تر قرار مي گيرد . )

دلايل بوجود آمدن اشكال ( ناهمواري يا سر كجي )
اين مشكل ، دو دليل عمده دارد كه هر دو مربوط به انجام ناصحيح چله كشي است .
-يكنواخت نبودن كشش چله ها در عرض كار :
در قسمتهايي كه چله ها سفت تر است ، رجها در اثر دفه زدن ، به سادگي پايين مي روند ولي در قسمتهايي كه چله ها شل است ، هر چقدر هم دفه بزنيد رجها پايين نمي روند ، بنابراين در امتداد رج ، پستي و بلندي ايجاد مي شود .

-عدم تراکم یکنواخت تارهای چله در عرض کار :
در قسمتهائی که تعداد چله بیشتری ریخته شده ، طبیعتا ارتفاع فرش بدلیل فشردگی و تراکم بیشتر ، بالا می زند و بالعکس

منبع:shandizy.ir