فراخوان بين‌المللي براي استفاده از كارت ايران در سوريه
به گزارش بولتن نیوز به نقل از اعتماد، دوشنبه ٢٨ سپتامبر (٦ مهر) پرخبرترين روز رسانه‌اي مجمع عمومي سازمان ملل متحد بود. عقربه‌هاي ساعت به ٩ صبح كه رسيدند مقام‌هاي شماره يك كشورهاي عضو از باراك اوباماي امريكايي تا رائول كاسترو از كوبا يك به يك وارد صحن مجمع عمومي شدند. اين روزها روز ديپلمات‌هاي حاضر در نيويورك زودتر از ٩ صبح و ديدارهاي رسمي در سازمان ملل آغاز مي‌شود. جان كري صبح كاري روز دوشنبه خود را از ساعت هفت و نيم صبح و با بحث در خصوص سوريه آغاز كرد. رهبران جهان روز گذشته به موفقيت خود در رسيدن به توافق هسته‌اي با ايران در سخنراني‌هاي خويش باليدند و همزمان با اميدواري به الگوبرداري از اين مذاكرات تمام تلاش خود را بر مبارزه با داعش و يافتن راهكاري براي پايان دادن به بحران سوريه متمركز كردند. به نظر مي‌رسد كه در پرونده سوريه، روس‌ها حرف نخست را مي‌زنند. روس‌هايي كه با زيركي تمام با عيان كردن حضور نظامي خود در دمشق عملا امريكا و متحدانش در طيف مقابل بشار اسد، رييس دولت مركزي سوريه را به پذيرش نقش خود در خاورميانه وادار كردند. رايزني‌هاي اول صبح جان كري هم با سرگئي لاوروف همتاي روس او بود. سوژه هم نه اوكراين يا پرونده هسته‌اي ايران كه تلاش براي يافتن راهكاري سياسي براي پايان دادن به بحران سوريه بود. روس‌ها در چند هفته اخير با تمام قوا وارد پرونده سوريه شده‌اند و همين مساله اين گمانه زني سياسي را تقويت كرده كه روسيه به دنبال بازي با كارت برنده خود در پرونده سوريه در ساير پرونده‌ها چون مناقشه با اوكراين و اتحاديه اروپا است. بان كي‌مون، دبيركل سازمان ملل و باراك اوباما، رييس‌جمهور ايالات متحده در نطق‌هاي سالانه خود به نقش ايران در پايان دادن بحران سوريه اشاره كردند. اشاراتي كه شايد در چند هفته آتي به عمل سياسي هم منتهي شود. ديويد كامرون، نخست‌وزير انگليس نيز پيش از ديدار با حسن روحاني، رييس‌جمهور كشورمان ابراز اميدواري كرده بود كه توافق هسته‌اي با ايران به حل بحران در سوريه منتهي شود.
گروه تماسي كه روسيه ساخت
روسيه، امريكا، ايران، تركيه، عربستان سعودي و مصر گروه تماسي را براي رسيدگي به بحران در سوريه تشكيل خواهند داد. اين خبر را معاون وزير امور خارجه روسيه چند ساعت پيش از آغاز به كار رسمي مجمع عمومي سازمان ملل متحد در روز دوشنبه به خبرنگاران داد. خبري كه اعضاي ديگر كشورهاي قيد شده در اين گردونه آن را نه تاييد كرده‌اند و نه تكذيب. حضور تمام بازيگران منطقه‌اي از جمله عربستان سعودي و ايران در اين گردونه مي‌تواند هم مايه دردسر تازه باشد و هم موجب تقويت تلاش‌ها براي در كنار هم چيده شدن تكه‌هاي پازل سوريه شود. ميخاييل بوگدانف، معاون وزير امور خارجه روسيه ضمن اعلام خبر تشكيل چنين گروهي، پيش‌بيني كرد كه نخستين ديدار اين گروه مي‌تواند در ماه اكتبر برگزار شود. در حالي كه پيش از اين چهره‌هايي چون خاوير سولانا كه سابقه مسووليت در كميسيون روابط خارجي اتحاديه اروپا را بر عهده دارد، پيشنهاد كرده بودند كه گروه ١+٥ كه در مذاكرات هسته‌اي با ايران فعال بوده است براي حل بحران سوريه هم فعال شود، به نظر مي‌رسد كه روس‌ها در طرح خود در خصوص گروه تماس براي كشورهاي منطقه بيش از فرانسه و انگلستان سهم قائل شده و اين دو را وارد گود رسمي گروه تماس نكرده‌اند. در ميان كشورهاي داراي حق وتو در شوراي امنيت به اضافه فرانسه و انگليس، چين هم به اين گروه دعوت نشده است. در داخل اين گروه، عربستان سعودي قرار دارد كه در چهار سال گذشته براي مبارزه با دولت بشار اسد از هيچ تلاشي فروگذار نكرد و حتي رابطه مسالمت آميز با ايران را هم قرباني اين سوداي ديپلماتيك خود كرد. ايران و روسيه پيش از اين هم اعلام كرده بودند كه حاضر به عقب‌نشيني از مواضع خود در قبال بشار اسد نيستند. به نظر مي‌رسد كه عمق طرح مساله سوريه در نشست‌هاي رسمي و غيررسمي رهبران جهان در نيويورك بيش از انعكاس رسانه‌اي آنهاست. روز گذشته ايز دوست، خبرنگار ارشد بي‌بي سي در حساب توييتري خود اعلام كرد كه در پشت صحنه، تلاش‌ها و رايزني‌هاي گسترده‌اي براي حل بحران سوريه در جريان است. وي از طرح موگريني براي جمع كردن وزراي امور خارجه كشورهاي اروپايي در شامگاه دوشنبه براي رايزني‌هاي گسترده‌تر در خصوص سوريه و مساله مهاجران خبر داد. وي پس از سخنراني باراك اوباما كه غالب آن به سوريه اختصاص يافته بود نيز نوشت كه سوريه به راس هرم سخنان سياستمداراني بدل شده است كه مي‌توانند تغييري در روند سياسي اين كشور ايجاد كنند. اما بايد منتظر ماند و ديد كه چه تغييري ايجاد خواهند كرد؟
بان كي‌مون، دبيركل سازمان ملل هم در نطق نخست روز گذشته در مجمع عمومي از كشورهاي روسيه، امريكا، ايران، تركيه و عربستان سعودي به عنوان اصلي‌ترين كشورهايي كه مي‌توانند به حل بحران در سوريه كمك كنند، نام برد.
گاردين در گزارش روز خود در خصوص اين طرح روس‌ها نوشت: به نظر مي‌رسد كه بحث تشكيل گروه تماس در خصوص سوريه در چرخه سازمان ملل از مدتي پيش در جريان بوده است اما اين مساله تاكنون توسط هيچ كدام از كشورهاي اصلي در اين خصوص علني نشده بود كه روسيه اين كار را كرد. به نظر مي‌رسد كه پس از ناكارآمدي طرح‌هاي كشورهاي اروپايي و متحدان آنها در خاورميانه اكنون طرح روسيه شانس بيشتري پيدا كرده است.
پس از توافق هسته‌اي به دست آمده ميان ايران و ١+٥ عملا دست كشورها چه امريكا و چه از قاره سبز براي درخواست حضور ايران در اين مذاكرات بازتر شده است. به نظر مي‌رسد كه در نشست ماه گذشته وزراي امور خارجه سه كشور روسيه، امريكا و عربستان در دوحه قطر عملا مسكو توانست رياض را به پذيرش نقش ايران راضي كند. قرار گرفتن نام ايران كه تاثير قابل توجهي بر شخص بشار اسد دارد در گروه تماس مورد حمايت روسيه شايد به مذاق برخي مخالفان بشار خوش نيايد اما وجود عربستان سعودي مي‌تواند بالانس قدرتي موردنياز را حفظ كند. تركيه در چهار سال گذشته به تولد و رشد داعش كمك شاياني كرده است اما سرايت اين جريان تروريستي به خارج از مرزهاي سوريه، ترك‌ها را هم به فكر راه چاره انداخته است. حضور مصر شايد اندكي با توجه به آنكه اين كشور در چهار سال گذشته بيش از آنكه درگير پرونده سوريه باشد درگير تحولات انقلاب‌گونه و افت‌و‌خيزهاي سياسي در داخل بوده است عجيب باشد اما به نظر مي‌رسد كه روسيه با اعطاي كرسي به مصر به دنبال احياي وجه منطقه‌اي قاهره است كه اخيرا رابطه ديپلماتيك خود را با دولت بشار اسد هم از سر گرفته است. روسيه عملا با اعزام حدود ١٧٠٠ سرباز به سوريه در چند هفته اخير و علني كردن اين مساله نشان داده است كه اگر بنا بر راهكار نظامي در سوريه باشد روس‌ها كنار بشار اسد خواهند ايستاد. روسيه مي‌گويد كه اعزام اين نيروها براي مبارزه با داعش است اما دولتمردان غربي به اين ادعا با چشم ترديد نگاه مي‌كنند. كاخ سفيد همزمان با پذيرش حضور ايران در مذاكرات سوريه حاضر به پذيرش نقش بيشتر روسيه هم در مسير مبارزه با داعش است اما تاكيد دارد كه بشار اسد هم نبايد در طرح دراز مدت سياسي مورد توافق تمام بازيگران جايي داشته باشد.
حسن روحاني، رييس‌جمهور كشورمان نيز روز يكشنبه در اظهاراتي تاكيد داشت كه ديدگاه ايران در خصوص سوريه به ديدگاه روسيه نزديك‌تر است. روحاني و ظريف از زمان ورود به نيويورك و بالا گرفتن بحث‌ها در خصوص مذاكره ايران و امريكا در خصوص سوريه اعلام كرده‌اند در مذاكراتي شركت خواهند كرد كه اصلي‌ترين هدف آن مبارزه با تروريسم باشد. روحاني در اين خصوص گفت: اين موضع ما به اين معنا نيست كه دولت سوريه نيازي به اصلاحات ندارد. اما اگر هدف اين باشد كه همزمان با گروه‌هاي تروريستي در سوريه مبارزه شود و تغيير دولت هم در دستور كار باشد، تلاش‌ها ره به جايي نخواهد برد.
با توجه به تعميق بحران در سوريه به نظر مي‌رسد كه دولت‌هاي غربي بايد به فكر برقراري آتش بس‌هاي اندكي طولاني‌تر در سوريه باشند. ايران و تركيه اخيرا با همكاري و رايزني‌هاي مشترك توانستند دولت و مخالفان را به برقراري آتش بس در يكي از شهرهاي جنجالي سوريه دعوت كنند. شايد همين الگو بتواند به شكل درماني موقت براي آتش‌بس‌هاي فراگيرتر هم مورد استفاده قرار بگيرد.
اوباما براي ايران دعوتنامه نفرستاد
باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا در سخنراني سالانه خود در مجمع عمومي سازمان ملل متحد تاكيد كرد كه امريكا حاضر است با هركشوري از جمله روسيه و ايران در خصوص سوريه مذاكره كند. به نظر مي‌رسد كه در سخنراني امسال باراك اوباما توافق هسته‌اي به دست آمده با ايران كمترين فضا را به خود اختصاص داده بود و رييس‌جمهور امريكا قصد داشت به نوعي روزگار عبور از پرونده هسته‌اي در مواجهه با ايران و ورود به مسائل منطقه‌اي را يادآوري كند. با وجود آنكه اوباما و وزير امور خارجه وي بارها پس از توافق هسته‌اي ايران با ١+٥ از تمايل براي ورود ايران به بحث سوريه سخن گفته‌اند اما امريكا از ايران براي شركت در نشست روز سه‌شنبه ٢٩ سپتامبر (امروز) در خصوص مبارزه با داعش و ديگر گروه‌هاي افراطي دعوت نكرده است.
گاردين در اين خصوص مي‌نويسد: حتي اگر امريكا از ايران دعوت هم مي‌كرد مشخص نبود كه حسن روحاني در اين نشست شركت كند يا خير؟ روحاني پس از سخنراني در مجمع عمومي نيويورك را به مقصد تهران ترك خواهد كرد و علاوه بر اين ميان ديدگاه‌هاي ايران و امريكا در خصوص سوريه تفاوت‌هاي فاحشي وجود دارد. با اين همه عدم دعوت از ايران براي شركت در مهم‌ترين نشست بين‌المللي براي مبارزه با داعش نشان مي‌دهد كه هنوز موانع بسياري براي همكاري‌هاي گسترده‌تر ايران و امريكا در پرونده سوريه وجود دارد. اين رويكرد دولت امريكا نشان مي‌دهد كه حتي پس از توافق هسته‌اي ميان ايران و ١+٥ هم اختلاف‌هاي دو كشور در ساير حوزه‌ها به قوت سابق خود باقي است و آنگونه كه محمد جواد ظريف همواره تاكيد كرده بحث‌هاي ميان تهران و واشنگتن در دو سال گذشته صرفا هسته‌اي بوده است. سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا در خصوص عدم دعوت از ايران براي شركت در اين نشست كه اوباما رياست آن را بر عهده دارد، مي‌گويد: «ايران در ليست كشورهاي حامي تروريسم قرار دارد و به همين دليل نمي‌توانيم از اين كشور دعوت كنيم.» اين ادعا در حالي در خصوص ايران مطرح مي‌شود كه تهران در يك سال گذشته در صف مبارزه با داعش در سكوي نخست ايستاده است و خودش قرباني تروريسم بوده است.
امريكا براي نخستين بار در سال ١٩٨٤ نام ايران را در ليست كشورهاي حامي تروريست قرار داد و اين مساله از آن زمان تاكنون هرسال تمديد شده است. در گزارش سال ٢٠١٤ وزارت امور خارجه امريكا در اين خصوص كه آخرين گزارش منتشر شده هم است آمده: «ايران همچنان به فعاليت‌هاي تروريستي خود در سال ٢٠١٤ ادامه مي‌دهد.» منظور امريكايي‌ها از گروه‌هاي تروريستي در منطقه حزب‌الله لبنان و حماس در غزه هستند.
ايلان گوردبرگ از مقام‌هاي عالي‌رتبه پيشين در وزارت امور خارجه امريكا در اين خصوص به گاردين مي‌گويد: هم براي ايران و هم براي امريكا حضور همزمان در چنين جلسه‌اي بسيار زود هنگام است. امريكا هنوز بايد اعراب را در اين خصوص مديريت كند. اگر از ايران براي شركت در اين نشست دعوت مي‌شد عربستان و ديگر كشورهاي متحد امريكا در خاورميانه عصباني مي‌شدند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
