اینجا لاله‌زار نیست

به گزارش بولتن نیوز به نقل از ایسنا، از گشایش اولین مکان عمومی نمایش فیلم در ایران بیش از 110 سال می‌گذرد، با استقبال مردم از تماشای تصاویر متحرک رفته‌رفته به تعداد مکان‌های نمایش فیلم افزوده شد و با بیشتر شدن این مکان‌ها در محله‌هایی خاص مانند «لاله‌زار» که به عنوان مکان تفریح شناخته شده بودند، راسته‌هایی فرهنگی در شهر تهران شکل گرفت که اقشار خاصی را به خود جذب می‌کرد.

با گذر سال‌ها و افزایش سالن‌های سینما در گوشه، گوشه‌ی شهر – که البته همه‌جای شهر از این بخت برخوردار نبود- می‌توان تمرکز سالن‌ها در نقاط خاصی از تهران را شناسایی کرد؛ در این میان منطقه‌ی 6 شهر تهران از پیش از انقلاب هم جزو مناطقی بوده که بیشترین سالن‌های نمایش فیلم را درخود جای داده‌اند و شاید بتوان گفت به جای راسته فرهنگی لاله زار که هرساله مسوولان مربوط قول به احیای آن می‌دهند، راسته سینماهای خیابان انقلاب که مورد غفلت قرار گرفته است از جمله راسته‌هایی است که بازسازی سالن‌های سینمایی آن می‌تواند باعث احیای آن به عنوان یک راسته فرهنگی باشد.

در همین راستا بنیاد خیریه «کامرانیه» صاحب سینماهای «مرکزی» در نامه‌ای سرگشاده به مقامات فرهنگی خواستار احیای این راسته شده‌ است که در متن این نامه آمده است:«با نظر مساعد مقامات زیباسازی شهرداری شهر تهران در سازماندهی و آراستن نمای ساختمان‌های محدوده میدان انقلاب و دانشگاه تهران مقامات شهری نگاهی به این سینمای قدیمی شهر تهران نمودند و مساعدتی قابل تقدیر در بهسازی نماهای آن انجام گرفت و این نماهای خسته شهری را روحی دوباره بخشیدند با وجود پنچ پرده اکران مجتمع سینمای «مرکزی» دو پرده نمایش سینمای «پارس» و دو پرده سینمای «بهمن» در این راسته‌ی فرهنگی که مجموعه‌ای از مراکز آموزشی و دانشگاهی وجود دارد کمک معاونت سینمایی ارشاد نیز می‌توانست در این راستا کمکی در زنده نگه داشتن این گذر راه‌های سینمایی مرکز شهر تهران داشته باشد.

در ذهن هر ایرانی تحصیل کرده میدان انقلاب و راسته جلوی دانشگاه تهران مجموعه‌ای خاطره انگیز چه به لحاظ فرهنگی و هم اجتماعی دارد. اینک با ساماندهی نما و منظر ساختمان‌ها و بناها و آراستن سمبولیک نمادها این مرکز هنوز جاذبه‌های بسیاری نه تنها برای شهروندان تهرانی بلکه برای هر ایرانی دارد و هم‌اکنون نیز بخش عمده‌ای از مشتریان این سینماها مسافران شهرستانی هستند و چه خوب بود که همزمان با مساعدت‌های سازمان زیباسازی شهر تهران، معاونت سینمایی نیز همت به روزآمدسازی سینماهای این راسته بکند و با تجهیزات فنی این مجموعه‌های هنری پر خاطره را یاری رساند، اینها خاطرات مردم این شهر هستند.»

به گزارش ایسنا، سینماهای راسته خیابان انقلاب که روزگاری برترین‌های شهر بودند امروز اما به دلیل فرسودگی رونق سال‌های دور را ندارند؛ به همین بهانه از روزنه‌ی تاریخچه‌ی آنها به سینماهای فراموش شده‌ی این محدوده نیم نگاهی می‌کنیم تا شاید با بازسازی و مرمت این سینماها، خیابان انقلاب که گذرگاه بسیاری از دانشجویان و اهل فرهنگ و هنر است، بسان روزهای دور، پاتوقی برای تماشای فیلم‌های خوب در سالن‌های خوب شود.

سینما مرکزی

سینما «مرکزی» با نام سابق «سانترال» با 1000 صندلی در سه سالن در سال 1341 ، در گوشه‌ی جنوب‌غربی میدان انقلاب (24 اسفند سابق) تأسیس شد؛ مؤسس آن فردی به نام سیف الله کامرانی بود. در برخی منابع نام محمد مهدی صادقی و اسماعیل کوشان به عنوان مالکان این سینما ذکر شده است.

معمار این سینما مهندس فقید مرحوم هوشنگ سیحون بوده‌ است؛ معماری که ساخت مقبره‌های بزرگان تاریخ و فرهنگ مملکت از خیام تا کمال‌الملک را به سرانجام رسانده است.

این سالن در سال 1342 به دستگاه پخش 70 میلیمتری و صدای استریوفونیک مجهز شد که در زمان خود ممتازترین سیستم صوت و تصویر در میان سینماهای کشور بود؛ هر سه سالن این سینما این روزها فعال هستند، سالن 1 آن که بزرگترین سالن مجموعه است، 500 نفر گنجایش دارد.

سینما-تئاتر «پیام» در سال 1341 در خیابان انقلاب نرسیده به لاله‌زار نو احداث شد. از سرواژه‌ی نام مالکانش برای خود اسمی تراشید و با نام ب.ب کارش را آغاز کرد. مالکان اول آن بختیار و باتمان قلیچ صدف بودند که پس از انقلاب تحت پوشش بنیاد مستضعفان قرار گرفت.

سالن اصلی این سینما، گنجایش 320 تماشاگر را دارد و چنانچه از نامش پیداست در کنار نشان دادن فیلم؛ میزبان تئاتر هم هست. روزها در این سالن، نمایش فیلم است و شب‌ها یک اجرای تئاتر به صحنه می‌رود. تئاترهایی که در این تماشاخانه روی صحنه می‌روند عموماً از همان نوع تئاتر لاله‌زاری یا روحوضی‌ هستند.

سینما سپیده

سینما «سپیده» در سال 1342 با نام دیانا فعالیت خود را ابتدا با یک سالن آغاز کرد. پس از آنکه مالکیت آن را حوزه‌ی هنری برعهده گرفت، نامش عوض شد و در سال 1383 سالن دومی هم در این مجموعه احداث شد. سینما سپیده 366 صندلی در سالن یک و 78 صندلی در سالن دو برای نشستن تماشاگر دارد.

این سینما با عرضه‌ی بلیت‌های نیم بها، به عنوان ارزان‌ترین سینمای ممتاز پایتخت شناخته می‌شود.

سینما «پارس» با نام سابق «اونیورسال» در سال 1343 با دو سالن و گنجایش 1000 تماشاگر توسط محمد مهدی صادقی و اسماعیل کوشان در گوشه‌ی جنوب‌غربی انقلاب و در جوار سینما «شهرتماشا» و سینما «سانترال» احداث شد.

این سینما در سال 1370 آتش گرفت، بسته شد و در اوایل دهه 80 دوباره راه اندازی شد. سالن نمایش شماره‌ی یک سینما پارس با ظرفیت 366 نفر در سال 85 نوسازی شد و تعمیرات سالن شماره‌ی دو با 372 نفر گنجایش به علت هزینه‌های بالا باقی ماند برای بعد، امروز این سینما دایر است و فیلم‌های روز را نشان می‌دهد.

سینما «بهمن» در سال 1344 با نام کاپری در ضلع شمال‌شرق میدان انقلاب و در همسایگی دانشگاه تهران افتتاح شد اما در روزهای انقلاب در آتش سوخت و پس از آن در سال 1358 این سینما تعمیر و بازگشایی شد و هم‌اکنون در مالکیت حوزه هنری است.

این سینما با گنجایش 1170 تماشاگر در دو سالن، تا امروز به فعالیت خود ادامه می‌دهد، سالن یک این سینما 580 و سالن شماره دو آن 590 صندلی دارد.

سینما «فلسطین» در سال 1346 با نام گلدن سیتی با گنجایش 1083 صندلی در دو سالن، در خیابان طالقانی احداث شد امروز با تغیراتی که در آن ایجاد شده است، سه سالن دارد که سالن یک آن 551 نفر و سالن دو و سه هم هرکدام 172 نفر جا دارند.

مالکان اول این سینما عزیزالله محتشمی و رحمت صفایی بودند. سینما فلسطین اکنون تحت پوشش وزارت آموزش و پرورش و مرکز جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم‌های آموزشی-تربیتی رشد قرار دارد.

سینما «شهر تماشا» در سال 1352 با دو سالن در کنار سینما سانترال و به همت سیف‌الله کامرانی تأسیس شد. سالن اصلی آن 476 نفر گنجایش دارد، این سینما در حال حاضر با سینما سانترال ادغام شده است و دیگر نامی از سینما شهر تماشا بر پیشانی ساختمان نیست و دو سینما با پنج سالنشان زیر نام سینما مرکزی فیلم نشان می‌دهند.

سینما «عصرجدید» در محل سینما تخت جمشید در خیابانی که آن سال‌ها به همین نام خوانده می‌شد (طالقانی فعلی) ساخته شد. سینما تخت جمشید که در سال 1321 بنا شده بود در سال 1357 با 522 صندلی خود به‌کلی تخریب شد و در سال 1358 سینمای دیگری در همان مکان به نام سینما عصرجدید احداث شد. این سینما در ابتدا یک سالن 600 نفری داشت، در سال 1360 سالن دوم با ظرفیت 147 نفر و در سال 1369 سالن سوم با ظرفت 54 نفر احداث شد و تا کنون به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

و سینما «فردوسی» یکی از سینماهای راسته خیابان انقلاب است که نزدیک میدان فردوسی واقع است و همسایه‌ی دیوار به دیوار سینما تئاتر «پیام» است و فیلم‌های روز ایرانی را به نمایش می‌گذارد.

پی نوشت: این گزارش با نیم‌نگاهی به کتاب سال سینمای ایران مجله فیلم به نگارش درآمده است.