بازگشت ایران به بازار نفت به نفع اوپک است

گزارش شرکت سرمایه‌گذاری "الاستثمار کاپیتال" نشان می‌هد که یک نتیجه مهم توافق هسته‌ای اخیر با ایران لغو تدریجی تحریم‌ها علیه این کشور و بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی است.

الاستثمار کاپیتال یک شرکت سهامی سرمایه‌گذاری و یکی از زیرشاخه‌های بانک سرمایه‌گذاری عربستان سعودی است.

نفت همیشه عامل اصلی قدرت اقتصاد عربستان بوده و تقریبا 89 درصد درآمد دولت این کشور را تشکیل می‌دهد و همچنین بیانگر حساسیت بازار سهام عربستان به قیمت نفت است.

قابل ذکر است که قبل از بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی میزان تولید نفت ایران قبل از تحریم‌های بین‌المللی روزانه سه میلیون و 600 هزار بشکه بود. این مقدار سپس به 2.5 میلیون بشکه در روز تنزل کرد و ایران سهم خود را در بازارهای کلیدی‌اش از جمله بازار اتحادیه اروپا که سابقا روزانه 587 هزار بشکه نفت از ایران می‌خرید و همچنین دیگر بازارهای آسیایی که روزانه 528 هزار بشکه نفت از ایران می‌خریدند از دست داد. با بازگشت نفت ایران به بازار، تولید نفت این کشور اخیرا به روزانه دو میلیون و 800 هزار بشکه رسیده و به شکل تدریجی در حال افزایش است.

در گزارش الاستثمار کاپیتال آمده است: بازگشت تولیدکننده‌ای همچون ایران که قادر به تولید مجدد میلیون‌ها بشکه نفت در سال است مطمئنا به نفع اوپک خواهد بود.

این شرکت خاطرنشان کرد: تولید کشورهای عضو اوپک در دوره 2013 تا 2014 افزایش نیافت که عمدتا ناشی از عواقب ناآرامی سیاسی در منطقه به ویژه در عراق و لیبی بود. بنابراین بخش عمده‌ افزایش تولید از جانب کشورهای خارج از اوپک بود.

بازگشت ایران احتمالا باعث افزایش قدرت اوپک در تامین بازار به ویژه تولید بزرگ‌ترین عضو اوپک یعنی عربستان خواهد شد که به سطح بی‌سابقه 10.6 میلیون بشکه در روز رسیده است.

بعلاوه بازگشت ایران همچنین باعث کاهش فشار روی تولید عربستان و تولید دیگر اعضا نظیر کویت و امارات خواهد شد که ظرفیت‌های تولید خود را افزایش داده‌اند. با توجه به اینکه ذخایر امارات و کویت کمتر از ایران است، در صورت ادامه تولید آنها در سطوح بالای کنونی، این امر باعث تاثیر منفی روی عمر ذخایر نفتی این دو کشور خواهد شد.

در این گزارش آمده است عربستان تا پایان سال 2010 در مجموع روزانه 8.2 میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد که سپس به روزانه 9.3 میلیون بشکه در دوران ناآرامیهای سیاسی بهار عربی در سال 2011 رسید که به کاهش شدید عرضه نفت چند کشور از جمله لیبی تقریبا به میزان یک میلیون بشکه در روز و سوریه و یمن به میزان 140 هزار بشکه در روز منجر شد.

کشورهای اوپک به ویژه عربستان باید کاهش عرضه در بازار جهانی و همچنین رشد تقاضا از سوی ژاپن را در آن زمان جبران می‌کردند. تمام این موارد افزایش، قبل از تحریم‌ها علیه ایران در سال 2011 رخ داد.

در حال حاضر مساله ظرفیت تولید موجود در ایران، نسبت به فرسایش تاثیرگذار روی چاههای ایران و دوره مورد نیاز برای حفظ آنها است. به گفته منابع رسمی ایران، این کشور می‌تواند روزانه 500 هزار بشکه بر تولید خود بیفزاید و ما معتقدیم که این امر در ابتدا به ذخایر کنونی این کشور که تقریبا 40 میلیون بشکه در روز است، بستگی دارد.

در عین حال اهداف اوپک ممکن است با توجه به قیمت‌های کنونی نفت و اینکه آیا اوپک از افزایش تولید ایران برای کاهش بیشتر قیمت‌ها استفاده خواهد کرد مشخص خواهد شد. این امر باعث فشار روی تولیدکنندگان خارج از اوپک خواهد شد.

در سال 2012 تحریم‌های اعمال شده علیه ایران به شکل منفی روی تولید نفت این کشور که روزانه 2.5 میلیون بشکه از آن صادر می‌شد تاثیر گذاشت. با توجه به اینکه 44 درصد بازارهای ایران تحریم‌ها را اجرا کردند، دیگر کشورهای عضو اوپک از جمله عربستان، کویت و امارات مجبور بودند کمبود عرضه را جبران و سهم بازار خود را افزایش دهند و کسری عرضه را جبران کنند.

بر اساس استراتژی اوپک که اخیرا اتخاذ شد و روی پوشش تمام بازارهای ممکن و تامین تقاضای رو به رشد جهانی متمرکز است، نفت ایران قابلیت‌های تولید اوپک را افزایش و فشار روی تولیدکنندگان اصلی را کاهش خواهد داد. اگرچه این امر به کاهش قیمت‌ها منجر می‌شود به نظر می‌رسد که هدف این کار مجبور کردن تولیدکنندگان پرهزینه به خروج از بازار به نفع تولیدکنندگان کم هزینه اوپک است.

بنابراین بازگشت ایران به شکل مثبت باعث تقویت جایگاه اوپک بدون عواقب منفی برای قیمت‌ها خواهد شد مگر اینکه اوپک تصمیم به افزایش عرضه و کاهش قیمت‌ها به رغم سطح بالای تولید از سوی تولیدکنندگان بزرگ اوپک بگیرد.