گمرک مسوول تسهیل تجارت و کاهش قاچاق است نه مقابله با قاچاق!

گروه اقتصادی – در روزهای اخیر و به دنبال کشف تعدادی از محموله های قاچاق، برخی افراد مسوولیت قاچاق را متوجه گمرک و سایر سازمان های اجرایی دانسته اند. این در حالیست که عملکرد دولت در تسهیل ورود و خروج کالا عملا باعث کاهش قاچاق کالا در کشور شده است و کالاهای قاچاق اساسا امکان عبور از گمرکات کشور را ندارند. 

به گزارش بولتن نیوز، در دو سال اخیر، مجموعه سازمان های اجرایی دولت و گمرک، با ساده سازی قوانین و مقررات، تسهیل ورود و خروج کالا، کاهش ایستگاه های بازرسی کالا در گمرک، کاهش قابل توجه زمان حضور کالا در گمرک، تامین سریع مواد اولیه خطوط تولید و... عملاباعث کاهش هزینه های تجارت کالا، رشد صادرات و واردات و ایجاد تعادل در تجارت خارجی، و تامین سریع کالاهای مورد نیاز کشور شده است. 

براین اساس باید توجه کرد که عملکرد گمرک با رشد صادرات و واردات عملا موجب کاهش قاچاق می شود اما گمرک قادر به مقابله با قاچاق در مناطقی که گمرک حضور ندارد نیست. پدیده قاچاق دلایل زیادی دارد که یکی از آنها تسهیل تجارت و هزینه ترخیص کالا و عوارض و حقوق گمرکی است و دلایل دیگر به قوانین و مقررات دیگر، انگیزه های مختلف، ممنوعیت ورود کالا، و مسائلی مانند پیله وری، ملوانی، ته لنجی، بازارچه های مرزی و... دارد. 

با کاهش زمان حضور کالا و تعداد روزهای انتظار کالا برای ترخیص از گمرک، نه تنها خواب سرمایه مردم و بازرگانان به شدت کاهش یافته بلکه هزینه های مختلف گمرکی و بندری و... نیز کاهش یافته است و بازرگانان با مقایسه زمان ترخیص کالا با روزهای عبور کالا به صورت قاچاق و همچنین با محاسبه هزینه های ترخیص کالا از گمرک با هزینه های قاچاق کالا، به این باور رسیده اند که هزینه عبور قانونی و پرداخت عوارض و حقوق گمرکی کالاها به مراتب از هزینه های قاچاق کالا کمتر است. 

آمار رشد صادرات و واردات کشور نیز موید این مطلب است که رقم قاچاق کالا نه تنها افزایش نیافته بلکه کاهش داشته است و مردم و بازرگانان ترجیح می دهند که کالای خود را از گمرکات کشور ترخیص کنند. 

شاهد مدعای دیگر،‌ رشد درآمد گمرکات کشور در دو سه سال اخیر است که در سال 93 به خاطر نظارت سامانه امور گمرکی 65 درصد رشد کرد و واردات نیز 6 درصد رشد کرده است و صادرات نیزبا رشد قابل توجهی همراه شد. 

کاهش هزینه ها و افزایش سرعت ترخیص کالا، رتبه گمرک ایران را ارتقا داد. سرعت گرفتن مراحل ترخیص کالا، اثر سیستم جدید گمرکی که زمان ترخیص کالا را از 37 روز به زیر 4 روز کاهش داده است، و همچنین تلاش مسوولان کشور و دولت در زمینه اجرای اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید و صادرات کشور و... موجب شده که رقم صادرات به رقم واردات کشور نزدیک شود و وابستگی تجاری کشور به نفت خام کاهش یابد

آمار تجارت خارجی کشور نشان می دهد که میزان صادرات غیر نفتی کشور به میزان 46 میلیارد دلار و رقم واردات معادل 48 میلیارد دلار بوده است.

این آمارها نشان می دهد که تحت تاثیر افزایش نرخ ارز، سرعت گرفتن مراحل ترخیص کالا، اثر سیستم جدید گمرکی که زمان ترخیص کالا را از 37 روز و 26 روز به زیر 4 روز کاهش داده است، و همچنین تلاش مسوولان کشور و دولت در زمینه اجرای اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید و صادرات کشور و... موجب شده که رقم صادرات به رقم واردات کشور نزدیک شود و وابستگی تجاری کشور به نفت خام کاهش یابد

این برای اولین بار در اقتصاد  چند دهه اخیر است که رقم صادرات توانسته است به میزان بیش از 96 درصد واردات برسد و این موضوع باعث خواهد شد که وابستگی ارزی و تجاری کشور به صادرات نفت خام کاهش یابد.

نکته حایز اهمیت دیگر این است که اصولا کالاهای قاچاق امکان عبور از گمرکات کشور را ندارند زیرا ترخیص کالا از گمرک نیازمند گذراندن مراحل مختلفی است و در حال حاضر با اجرای سامانه گمرکی در گمرکات مختلف کشور، از رئیس کل گمرک تا کارشناسان، مدیران،‌ صاحبان کالا و بازرسان و... همگی بر روند ثبت اظهارنامه کالا تا ترخیص نهایی کالا نظارت دارند و کاملا مشخص است که چه کالایی از کدام مبدا به کدام مقصد حرکت کرده و از نظر وزن و ارزش و میزان عوارض و حقوق گمرکی و... چه وضعیتی دارد. 

براین اساس، امکان عبور کالای قاچاق از گمرکات وجود ندارد و کسانی که می خواهند کالای خود را به صورت قانونی از گمرک ترخیص کنند به گمرکات کشور مراجعه می کنند. 

براساس توضیحات کارشناسان گمرک، مواردی که عده ای تحت عنوان قاچاق کالا اعلام می کنند ربطی به عملکرد گمرک ندارد بلکه تعدادی از آنها مربوط به فعالیت های بازارچه های مرزی، پیله وری، ته لنجی و.... است که ربطی به قوانین گمرک و عملکرد و نظارت گمرک ندارد.

گمرکات ایران در سال های اخیر تلاش بسیاری داشته اند تا بخشی از این نوع فعالیت ها را ساماندهی کنند و این کالاها به صورت قانون مند وپرداخت حقوق دولت از گمرک عبور کند اما طبیعی است که به خاطر ساختار اقتصاد ایران،‌ همچنان شاهد عبور این نوع کالاها از مرزهای گسترده کشور، کوهستان ها، مناطق غرب و شرق کشور، جزایر جنوب و... هستیم که ربطی به محل استقرار گمرک و فعالیت های تحت نظارت گمرک ندارد.