ملاصدرا؛ گنجینه ی علم و عرفان

به گزارش بولتن نیوز،محمد بن ابراهیم قوامی شیرازی مشهور به صدر المتالهین یا ملاصدرا نهم جمادی الاولی 980 هجری قمری در شیراز پای به جهان هستی نهاد. پدرش میرزا ابراهیم شیرازی مردی پرهیزگار و دوستدار دانش و معرفت بود و در دستگاه حکومتی کار می کرد.

ملاصدرا تحصیلات ابتدایی را در شیراز گذراند و برای ادامه ی تحصیل به اصفهان و قزوین رفت و در آنجا از محضر استادانی چون شیخ بهایی، میرفندرسکی و میرداماد بهره جست.

صدرالمتالهین از هوش و استعداد بی نظیری برخوردار بود و در مدت کوتاهی ادبیات فارسی، عربی و هنر خط نویسی را فراگرفت و علاقه ی فراوانی به فلسفه و عرفان پیدا کرد. این اندیشمند بزرگ در فلسفه ی اشراق، مکتب مشاء ، کلام، عرفان و تفسیر قرآن صاحب رای و اندیشه بود و آثار فلسفی دانشمندان بنامی چون سقراط، افلاطون، ارسطو، ابن سینا و خواجه نصرالدین طوسی را مورد نقد و بررسی قرار داد.

ملاصدرا حکمت متعالیه را پایه گذاری کرد؛ حکمتی نوگرا که امکان پاسخ گویی به مسایل بسیار پیچیده فلسفی را فراهم ساخت. او عقل و دین را حقیقت واحدی می پنداشت و اعتقاد داشت که یافته های عقلانی با دین سازگار است.

صدرالمتالهین در زمینه ی فلسفه با ارایه ی نظر و اندیشه های نو تحولی شگرف را در این دانش پدید آورد و توانست شاگردان بسیاری را تربیت کند. روح جست و جوگر و پرسش گر صدرالدین، سبب شد تا او برای آموختن و کسب تجربه بیشتر به شهرهای مختلف سفر کند و به تحقیق و مطالعه بپردازد.

بعضی از فقیهان، به مخالفت با افکار و اندیشه های او پرداختند، به همین دلیل ملاصدرا به روستای کهک نزدیک شهر قم رفت و گوشه نشینی را انتخاب کرد. وی در این دوره به عبادت و ریاضت مشغول شد و توانست به مرحله کشف و شهود غیب برسد. وی مکتب فلسفی خود را کامل ساخت و کتاب اسفار اربعه را به رشته تحریر درآورد.

ملاصدرا پس از مدتی به زادگاهش ،شیراز، بازگشت و به تدریس پرداخت و هرآنچه را که در این سال ها آموخته بود، به دانش پژوهان و شاگردانش منتقل کرد و در همین زمان نیز اندوخته ها و اندیشه های خویش را بر صفحه های سفید کاغذ نگاشت و گنجینه هایی گرانبها را برای آیندگان به یادگار نهاد.

از نوشته ها و اثرهای ارزشمند وی می توان به الحکمه العرشیه، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العظیمه الاربعه، اللمعه المشرقیه فی الفنون المنطقیه، المبدا و المعاد، المشاعر، المظاهر الالهیه فی الاسفار علوم الکاملیه، الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه، التصور و التصدیق، الوریده القلبیه فی معارفه الربوبیه، اسرار الایات و الانوار البینات، دیوان اشعار، حدوث العالم، مفاتیح الغیب، اعجاز النعمین، متشابهات القرآن و ... اشاره کرد.

دانشمند فرزانه ی ایران و جهان اسلام سرانجام پس از عمری تلاش و کوشش برای اعتلای علم و دانش بشری در 71 سالگی در شهر بصره درگذشت، اما آثار غنی و پربار او اکنون، پس از گذشت سده ها راهگشای دانش پژوهان فلسفه و حکمت است.

روز بزرگداشت ملاصدار این عارف و فیلسوف بزرگ فرصتی مغتنم برای ارج نهادن به مقام علمی وی است که با اندیشه های جدید خویش پرچمدار روشی نو در دنیای پررمز و راز فلسفه شد.



برگرفته از: مردی در تبعید ابدی