بورسی ها در انتظار فروش ریالی نفت خام

با ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی توسط رهبر انقلاب، وظیفه دولتمردان در تحقق حماسه اقتصادی و اجرای موفق سیاستهای اقتصاد مقاومتی سنگین تر شده است.

یکی از اقداماتی که در حوزه انرژی باعث خروج از بن بست موجود برای فروش نفت خام خواهد شد؛ عرضه ریالی نفت خام در بورس انرژی است؛ 

در شرایط کنونی کشور که تحریم ها سبب شده تا صادرات نفت به شدت افت داشته باشد و از سوی دیگر نفت مازاد در کشور موجود باشد چرا  نفت به مردم و پالایشگاه داران بخش خصوصی به صورت ریالی فروخته نمی‌شود؟ هم اکنون بسیاری از مجموعه های خصوصی و پالایشگاه داران خواهان نفت کشور می باشند و بدلایل بسیاری مانند سخت گیری در اعطای نفت،نبود ساز و کار مناسب برای فروش این چنینی و تمایل نفتی ها به فروش نفت به خارجی ها و … نمی توانند نفت را خریداری کنند. بند ۱۳ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر «مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق ایجاد تنوع در روش‌های فروش» نیز تصریح دوچندانی در اینخصوص کرده است که توجه دولتمردان در این زمینه را می طلبد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیرآنلاین، در این زمینه عیارآنلاین نیز می نویسد: تشکیل بورس نفت اولین بار در سال ۱۳۷۹ ذیل برنامه سوم توسعه در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و اقدامات و بررسی‌های اولیه آن آغاز شد و بعد از چند دوره تغییر مدیریتی نهایتا متوقف گردید. از سال ۱۳۸۵ مقدمات راه اندازی بورس نفت از جمله مراحل مطالعاتی، تعیین تالار و خرید نرم افزار و سایر موارد مورد نیاز آن انجام شد و اساسنامه نیز تصویب شد. قرار بود بورس مذکور در فروردین ماه ۱۳۸۵ آغاز به کار نماید، اما اجرای آن دوباره نیز به تاخیر افتاد.

در آذر ماه ۱۳۸۶ موضوع تشکیل بورس نفت دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و این بار به تصویب شورای عالی اداری نیز رسید. در دی ماه همان سال راه اندازی بورس نفت خام و فرآورده‌های نفتی در دو فاز به شرح زیر به عهده وزارت امور اقتصادی و دارای گذاشته شد. اجرای فاز دوم (مربوط به راه اندازی بورس نفت خام) دوسال به تاخیر افتاد. در نهایت با تصمیم هیئت وزیران و پی‌گیری‌های ویژه رئیس جمهور وقت، در جلسه شهریور ماه ۸۹ شورای عالی بورس، راه اندازی معاملات نفت (نفت کوره و نفت خام سنگین) در بورس کالای ایران به تصویب رسید.

نفت خام پس از کش و قوس‌های مختلف در تیر ماه ۱۳۹۰‌، ۹ مرتبه در بورس عرضه شد که تنها در ۱ مرتبه و در تاریخ ۲۶ مرداد همان سال معامله شد. در روز مذاکره میزان عرضه یک میلیون بشکه بوده که تنها به میزان ۵۰۰ هزار بشکه آن، توسط یکی از شرکت‌های تابعه وزارت نفت خریداری و مورد معامله قرار گرفت. از آن زمان تاکنون این معامله اولین و آخرین معامله نفت خام در بورس بوده است. بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که علت شکست تشکیل بورس نفت در ایران کمبود متقاضی نبوده بلکه عدم تمایل فروشنده بوده است. از شرایط سخت گیرانه شرکت ملی نفت برای فروش نفت در بورس می‌توان به پرداخت پول به صورت دلاری به بانکی خاص در خارج از کشور اشاره کرد درحالیکه سیستم بانکی کشور تحریم بوده، همچنین قیمت پیشنهادی بالاتر از قیمت صادراتی بود.

به گزارش مسیرآنلاین تلاش برای عرضه نفت خام در بورس در دولت یازدهم هم ادامه یافت. ابتدا حدود پنج ماه قبل (اواسط مهر)، سید علی حسینی مدیر عامل جدید بورس انرژی در مراسم معارفه خود از موافقت وزیر نفت برای عرضه نفت خام در بورس انرژی خبر داد و گفت: در فاز اول ۵۰۰۰ هزار بشکه نفت خام، به صورت ریالی و در بازار داخلی عرضه خواهد شد.

حدود دو ماه بعد، علی صالح آبادی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگویی رادیویی با اشاره به حمایت وزیر نفت از ورود نفت به بورس انرژی و همچنین مذاکره با قائم مقام وزیر نفت در این باره گفت: فروش نفت خام به پالایشگاه داخلی «تا آخر آذر» عملیاتی خواهد شد.

نهایتا هم حدود یک ماه بعد (اواخر دی)، سید علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی در حاشیه برگزاری دهمین نمایشگاه بین المللی انرژی کیش با تاکید بر صدور مجوز  عرضه نفت خام در بورس انرژی توسط وزیر نفت و تصویب این موضوع در سطح هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران گفت: هم اکنون زیرساخت های فنی و عملیاتی لازم توسط شرکت ملی نفت برای بارگیری و حمل نفت خام در سطح کشور در حال انجام است و پیش‌بینی می‌شود «به زودی» عرضه روزانه حدود ۵ هزار بشکه نفت خام در بورس انرژی آغاز شود.

با توجه به آنچه گفته شد و با عنایت به اینکه فروش نفت خام در بورس از مزایای قابل توجهی مانند کشف قیمت و تبدیل شدن تدریجی آن به شاخصی برای قیمت‌گذاری نفت خام، ایجاد رقابت برای خرید نفت و امکان فروش آن به بالاترین قیمت و شفاف شدن فرآیند انتخاب مشتری‌های نفت ایران برخوردار است؛ لازم است تا مسئولین بورس انرژی و وزارت نفت با جدیت بیشتری استفاده از این راهکار را برای فروش بخشی از نفت تولیدی کشور دنبال نمایند.

با توجه به تاکید مقام معظم رهبری در بند ۱۳ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر «مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق ایجاد تنوع در روش‌های فروش» و با در نظر گرفتن مزایای عرضه نفت خام در بورس به ویژه در شرایط تحریم که بدان اشاره شد؛ ضروری است مسئولین بورس انرژی و وزارت نفت مانع شکست دوباره این راهبرد مهم شوند. البته اکثر کارشناسان معتقدند که موفقیت بورس انرژی و رونق گرفتن معاملات نفت خام مشروط به همکاری و تمایل شرکت ملی نفت ایران است.

گزارش کامل فروش ریالی نفت را در این قسمت می توانید مطالعه کنید:

گزارش کامل

نفت در بازار کنونی دنیا کالایی راهبردی محسوب می شود آن چنان که به قول برخی کارشناسان جهانی مسبب بسیاری از جنگ های کنونی و گذشته بوده است.این کالا برای کشور ما نیز بسیار با اهمیت می باشد به طوری که بیش از ۷۰ درصد درآمدهای ارزی دولت به فروش نفت تعلق دارد و بخش زیادی از بودجه کشور با پشتوانه فروش این کالا تعیین و اجرا می گردد.

فروش نفت تا کنون به این صورت بوده است که شرکت ملی نفت پس از صادرات نفت و دریافت مبلغ ما به ازا آن ،این سرمایه را به خزانه واریز می‌کند. این سرمایه به صورت دلاری و یا ارز های دیگر به کشور وارد می‌شود. بر اساس برآورد های صورت گرفته بیش از ۵۰ درصد درآمد ارزی حاصل از نفت توسط بانک مرکزی در بازار ارز به ریال تبدیل می گردد. در واقع چنین ساز و کار فروش مسبب نکات زیر می شود :

خرج بخش عظیمی  از سرمایه های کشور برای خرید خدمات و یا کالای خارجی

همان گونه که بیان شد، پولی که به حساب خزانه می رود به صورت دلار و یا ارز خارجی دیگری است،که این ارز در انتها  یا به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به واردات کالا و یا خدمات از کشور های دیگر منجر می شود. در واقع ما با سرمایه عظیم خود به رونق صنایع دیگر کشور ها کمک کرده ایم. البته باید به این نکته توجه کرد که کشور برای واردات برخی کالاها و خدمات نیاز به ارز خارجی دارد و این باید از طریقی تامین شود ولی حجم ارز وارد کشور شده از این طریق بیش از نیاز ارزی دولت و شرکت ملی نفت می باشد.

رصد کامل مبادلات ارزی توسط کشور های متخاصم و تحریم بانک های کشور و بانک مرکزی

بدلیل آن که تمامی مبادلات ارزی دنیا توسط کشور ها متخاصم با ما رصد می شود ،هر گونه نقل و انتقال بانکی توسط این کشور ها رد یابی می شود.با فروش حجم بیشتری از نفت صادراتی به ارز های خارجی قابل رصد، برخی از این کشور ها توانسته اند به راحتی کشور را تحریم بانکی کرده و اجازه هر گونه نقل و انتقال را از کشور از مبدا و یا به مقصد ایران بگیرند.

در شرایط کنونی کشور که تحریم ها سبب شده تا صادرات نفت به شدت افت داشته باشد و از سوی دیگر نفت مازاد در کشور موجود باشد چرا  نفت به مردم و پالایشگاه داران بخش خصوصی به صورت ریالی فروخته نمی‌شود؟هم اکنون بسیاری از مجموعه های خصوصی و پالایشگاه داران خواهان نفت کشور می باشند و بدلایل بسیاری مانند سخت گیری در اعطای نفت،نبود ساز و کار مناسب برای فروش این چنینی و تمایل نفتی ها به فروش نفت به خارجی ها و … نمی توانند نفت را خریداری کنند.

در حال حاضر شرکت استات اویل نروژ به دلایل ذکر شده در بالا بخشی از نفت خود را با ارز خود در داخل به افراد داخل کشور و مجموعه های خارجی می فروشد.

البته ذکر این نکته ضروری است که با توجه به تحریم نفت ،امکان حضور کشور ها و یا پالایشگاه ها برای خرید نفت از این طریق هم اکنون امکان پذیر نمی باشد ولی از سوی دیگر واسطه های بازار نفت خارج از کشور ،واسطه های داخلی که امکان صادرات به نحوی برای آن ها امکان پذیر می باشد و پالایشگاه داران خصوصی می توانند بازار هدف برای فروش ریالی نفت باشند. قابل توجه می باشد که هم اکنون یکی از پالایشگاه های خصوصی کشور بدلیل سخت گیری های شرکت ملی نفت در تامین خوراک پالایشگاه خود و همچنین عدم شفافیت مالی ما بین پالایشگاه های خصوصی(بخوانید دولتی) اقدام به خرید نفت از روسیه می کند.این موضوع نشان دهنده آن است که پالایشگاه های خصوصی کنونی و آینده بدلیل

1. شرایط آسان تر برای خرید نفت
2. شفافیت مالی بیشتر
3. خرید نفت به ریال(عدم نیاز به تامین دلار و یا ارزهای خارجی دیگر)

تمایل زیادی برای خرید نفت از این طریق خواهند داشت.

اتاق مبادلات فروش نفت می تواند ساز و کار مناسبی برای فروش ریالی باشد.این اتاق می تواند قیمت کفی را برای نفت با ساز و کار معینی تعیین کند و نفت را میان خریداران نفت به مزایده گذارد.این اتاق می تواند بخشی از نفت تولید شده نه کامل را از این طریق بفروش رساند.

فروش نفت می تواند تاثیرات مثبت زیر را برای کشور به همراه داشته باشد:

• شفافیت در قیمت نفت

بدلیل فروش نفت به صورت سنتی در کشور ما،شفافیتی در قیمت نفت فروخته شده وجود ندارد،که این خود می تواند مسبب بسیاری از مشکلات باشد.فروش ریالی نفت سبب می شود تا قیمت فروش نفت شفاف شده و از آسیب های ناشی از فروش سنتی نفت جلوگیری کند.

• هدایت نقدینگی

بر اساس برآورد صورت گرفته  دولت می تواند حجم قابل توجهی از نقدینگی موجود کشور از این طریق می تواند جذب کند و به این ترتیب این روش ابزاری باشد برای کنترل نقدینگی و تورم.

• تسهیل در تامین نفت پالایشگاه ها

همان گونه که بیان شد هم اکنون مشکلات بسیاری بر سر تامین خوراک پالایشگاه های تاسیس شده وجود دارد و این خود سبب ثابت ماندن حجم خوراک پالایشی  کشور از سال ۱۳۷۴ تا کنون شده است.با این روش پالایشگاه داران می توانند به راحتی از طریق اتاق مبادلات نفت اقدام به خرید نفت کنند.

• تقویت پول ملی

برای اجرایی سازی چنین ساز و کاری برای فروش نفت الزاماتی وجود دارد که به صورت خلاصه آن ها بیان شده و هر یک از آن ها در یادداشت های آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

• ساز و کار مالی اتاق مبادلات نفتی
• شرایط تحریم در کشور
• نحوه تحویل نفت به خریداران
• چگونگی ترغیب بازار های هدف برای حرکت به سوی این روش از خرید
• نحوه حضور مردم در این ساز و کار
• شرایط ناپایدار و نوسانات قیمت نفت
• شرایط تامین امنیت ملی به دلیل راهبردی بودن این کالا