آیا سیمرغ ها روی «طبقۀ حساس» می نشینند؟!!

به گزارش بولتن نیوز، «طبقۀ حساس» که پیش از این قرار بود به عنوان «قبر دوطبقه» به نمایش درآید، فیلمی است کمدی که با محور قرار دادن مسئلۀ مرگ و به خصوص رسوم سنتی به خاک سپاری و مراسم ختم، داستان مردی(با بازی رضا عطاران) را روایت می‌کند که بعد از مرگ همسرش او را در یک قبر دوطبقه دفن می‌کند اما پس از مدتی که بر سرمزارهمسرش می‌رود، متوجه می‌شود به اشتباه مردی غریبه در آن مکان(قبر دیگر) دفن شده است.

کمال تبریزی کارگردان بزرگی است. اما به نظر می رسد، نوع فیلمسازی و زندگی هنری اش به گونه ایست که شاید بهتر باشد پیش از صحبت از "بزرگی"اش، به متفاوت بودن "عجیب" بودنش بپردازیم. کمال مصفای تبریزی(زادهٔ ۵مهر ۱۳۳۸ - تهران) کارگردانی است درست یک سال پس از پیروزی انقلاب، فعالیت حرفه ای سینمایی اش را آغازکرد و یکی از جوانانی بود که که حضورش در سینما را مدیون جنگ تحمیلی و سینمای دفاع مقدس است.

تبریزی البته پیش از جنگ هم فعالیت های انقلابی زیادی داشته و یکی از دانشجویان شرکت‌کننده در ماجرای اشغال سفارت آمریکا در ایران است. او از نزدیک ترین سینماگران به ابراهیم حاتمی کیاست و در همان سال های ابتدایی کارش، به عنوان مشاور در کنار او فیلم «هویت» را کار کرد و بعد از آن تا پایان جنگ و حتی پایان دهۀ60 با آن که هیچ فیلمی نساخت، در بسیاری از فیلم های ساختۀ شدۀ آن سال ها، فیلمبرداری کرد و تدوینگر بود. اما در سال 69 به یکباره هم فیلمنامه نوشت و هم کارگردانی کرد که نتیجۀ این تجربۀ متفاوت «در مسلخ عشق» بود.

با این همه همان طور که به درستی بسیاری از سینمادوستان آغاز کار تبریزی را «لیلی با من است» می دانند، به راستی این فیلم متفاوت نه تنها اولین فیلم مهم تبریزی بود، بلکه اولین فیلم کمدی دفاع مقدسی بود که با جنگ و رزمندگان وارد شوخی شد و توانست از منظری جدید به جنگی بنگرد که با آن که بسیار خون بار بود و خاطراتش بسیار تلخ، اما هیچ گاه برای ایران و ایرانی تنها سیاهی و بدبختی نبود و ازقضا توام بود با پیروزی های بی پایان مادی و معنوی و شیرینی های ناب و بی نظیر و لحظات پرشور انسانی و تبریزی به درستی وجهی از زندگی، یعنی خنده و خندیدن را در آن جستجو کرد و اتفاقاً یابنده ای بود هم پیشگام و هم نیکویاب!

بعد از آن به سراغ «مهر مادری» رفت و از آن جا کاملاً به به عنوانی سینماگری با دغدغه های اجتماعی خودش را بازشناساند.

فارغ از یکی دو فیلم اخیر تبریزی که یا پیش از اکران یا درحین آن توقیف شده اند، مهم ترین و معروف ترین فیلم تبریزی، «مارمولک» بود. اگر تبریزی در «لیلی با من است» برای نخستین بار با شوخی به مسئلۀ دردناک و جدی ای چون جنگ نگریسته بود و ازقضا بسیار هم موفق از عهدۀ این مهم برآمده بود، در «مارمولک» نیز با همان نگاه شوخ هنرمندانه اش، به مسئلۀ «روحانیت» نگریست و بار دیگر تابوهایی را موردانتقاد قرار داد و ساختار را به بازی گرفت و با نکاتی وارد گفتگو شد که تا به حال سکوت تنها صحبتی بود که با آن ها ردوبدل می شد.

و اما تبریزی در دولت مهرورزی: نتیجۀ فعالیت های او به خصوص در دورۀ دوم احمدی نژاد اگر نگوییم "در پی باد زحمت کشیدن" بود، چیزی بیش از آن نیز نبود. تبریزی پس از 3سال دوندگی برای گرفت مجوز همین فیلم آخر یعنی «طبقۀ حساس»، پشت سر گذاشتن سختی توقیف 2 فیلم پیش از آن یعنی«پاداش» که نخستین فیلم توقیفی وزارت ارشاد دولت نهم بود و فیلم «خیابان‌های آرام» که هنوز هم در فهرست فیلم‌های توقیفی است، بلاخره موفق شد به قیمت تغییر نام اثرش هم که شده، کاری بکند: حال اگر کارستان هم نشد، رواست.

حال آیا «طبقۀ حساس» کاری بود کارستان؟ شاید مهم ترین ویژگی این فیلم را باید در فیلمنامۀ متفاوت آن جستجو کرد. درحقیقت تبریزی پس از 10سال دوباره به سراغ نویسندۀ «مارمولک»اش یعنی پیمان قاسم خوانی رفته و نتیجۀ این همکاری دوباره فیلمی شده که فارغ از برخی ایرادهای احتمالی، فیلمی است فرح بخش و پُرنشاط، پُرافت وخیز و سرزنده. تلفیقی از طنز سیاه و کمدی ایتالیایی دهه پنجاه و شصت که به خوبی با موضوع و داستان فیلم سنخیت دارد.

از سویی حضور رضاعطاران درنقش محوری فیلم باسابقۀ درخشانی که در سینما طنز پشت سر دارد و ایده های نابی که معمولاً در موقعیت های طنز و طنزهای موقعیت رو می کند، فیلم را از این حیث به پختگی و درخششی قابل توجه رسانده است.

اما این پایان کار نیست. درحقیقت، بازیگری در «طبقۀ حساس» حساس ترین بخش ساختار فیلم را به خود اختصاص داده وبه خصوص کاظم سیاحی، محمّدبحرانی و بهادرمالکی همچون وزنه هایی اساسی فیلم را به لحاظ بازیگری پرورانده اند. این درحالی است که بازیگران پرفروغ جدی کار فیلم(محمدرضا فروتن و پانته‌آ بهرام) نیز به خوبی توازن بازی های فیلم را برقرار نموده است.

درکنار این ها می توان به روشنی عصارۀ تجربیات اخیر تبریزی که از ساخت سریال های الف به دست آمده نیز در «طبقۀ حساس» ردیابی نمود و که منجر به بالاتر رفتن کلاس کارگردانی تبریزی شده و فیلم را به یکی از موفق ترین آثار امسال بدل کرده و در پی این ها می توان منتظر گرفتن سیمرغ هایی هم برای این فیلم بود.

شاید یکی از نکات حاشیه ای جالب توجه «طبقۀ حساس» در جشنوارۀ سی و دوم فجر نیز این باشد که درحالی که فیلمبرداری این آخرین ساختۀ تبریزی در 19مهرماه گذشته به پایان رسیده بود، متاسفانه به اکران اولش در جشنوارۀ امسال نرسید و جالب تر از آن توضیحی است که تبریزی درخصوص این تاخیر داد. این کارگردان سینمای ایران که قرار بود، اولین نمایش فیلمش ۱۴بهمن در سانس اول سینما «آزادی» باشد، گفت: متأسفانه در جشنوارۀ فیلم فجر امسال آقایان می‌خواستند همه فیلم‌ها حضور داشته باشند و به گونه‌ای دل همه را به دست بیاورند اما جشنواره باید یک استاندارد داشته باشد، در حالی که با این وضعیت، جشنواره فیلم فجر به یک جشن دورهمی تبدیل شده که حجم زیادی فیلم به آن راه یافته است. او توضیح داده: تنها دو استودیوی «بدیع» و «پیشگامان دیجیتال» وجوددارد که می‌توانند کار نهایی را برای آماده کردن فیلم‌ها به صورت دیجیتال انجام دهند اما متاسفانه حجم فیلم‌هایی که برای حضور درجشنوارۀ فجر باید آماده شوند، در این 2 استودیو زیاداست و من نمی‌توانستم به این دوستان که شبانه‌روز درحال فعالیت هستند، فشار بیاورم که زودتر فیلم را آماده کنند. تبریز همچنین گفته به مسئولان برگزاری جشنواره هم گفته بوده که برنامۀ نمایش فیلمش را از ۱۵بهمن ماه به بعد بگذارند و آن ها به حرفش ما گوش نکردند.

به هرتفسیر «طبقۀ حساس» بلاخره امروز به اکران درآمد و اگر اشتباه نکنم در روزهای آتی باز هم اکران می شود و برای فهمیدن این که آیا علاوه بر جلب رضایت مخاطبان، رضایت داوران را نیز جلب می کند یا خیر باید تا پایان جشنواره منتظر بمانیم و ببینیم آیا سیمرغ ها روی «طبقۀ حساس» می نشینند؟!!