ژنو 3 ، شکست یا پیروزی؟!!!
تفسیر تفصیلی از توافق ژنو 3
قاسم کیانی
توافق ژنو 3، یکی از بمب های خبری سال میلادی جاری در دنیا به حساب می آید، در فضای داخلی کشور نیز، کمتر خبری مثل توافق ژنو توانسته است به موضوع درجه اوّل گعده ها و هم نشینی های مردم تبدیل شود. در این میان فضای نخبگانی و رسانه ای نیز با تحلیل های فراوان به جوانب مختلف این موضوع پرداخته است. توافق ژنو 3 از حیث ایجاد رضایتمندی، جزء معدود توافقاتی است که ناباورانه، جهانی را راضی کرده است. دولت ایران تبریک می گوید و خبر از موفّقیت دارد از سوی دیگر دولت آمریکا یعنی چهره همیشه معارض جمهوری اسلامی ایران نیز، در این موضوع با دولت ایران، نظر مشترک دارد و این توافق را یک موفقیت می داند. گویا همه خوشحال اند و تبریک می گویند!!!
با این مقدّمه، سوألی اساسی پیش می آید و آن اینکه، آیا به واقع ژنو 3 یک شکست است یا یک پیروزی؟ شکست برای چه کسی و پیروزی برای کدام طرف؟ این چه حرکتی است که هم برای جبهه مهاجم و هم برای جبهه مدافع پیروزی تلقی می شود؟ هیچ ذهن ظریف نگری، مجمع الاضداد را باور نمی کند. روشن است که دولت آمریکا و دولت ایران در قبال فعالیت های هسته ای، دو هدف متفاوت و متعارض – یعنی پیشرفت و توقف - دارند و برای دو هدف متعارض، معاهده واحد، پیروزی نیست؟ این موضوع در فضای داخلی نیز نمود پیدا کرده است کسانی دم از پیروزی مطلق می زنند، گروهی از عدم توازن و نابرابری داد و ستد خبر می دهند. صرف نظر از اینکه کدام فضا غالب است تفاوت نظر در مورد این معاهده مشهود است به عبارت دیگر توافق ژنو، فتح خرمشهر نیست که همه را سرمست فتح و پیروزی کرده باشد!!
اولین راهکار برای پاسخ به این سوأل که این توافق برای ما یک شکست بود یا پیروزی؟ رجوع به متن توافق است، راهکاری که رسانه ملّی به دلیلی که در ادامه روشن خواهد شد با ظرافت آقای ظریف از کنار آن عبور کرده است و به بیان کلیاتی مثل غنی سازی تا سقف 5 درصد و عدم توسعه در قبال لغو و کاهش برخی از تحریم ها اکتفا نموده است.
پرداختن مبسوط و دقیق به بندهای تعهدات ایران و تعهدات طرف غربی در نگاه اوّل، نوعی عقب نشینی را برای ایران در ذهن مخاطب تداعی خواهد نمود. از زاویه دید تاجرانه، هیچ ذهن منصفی نمی تواند ادّعا کند که داد و ستدی متوازن انجام شده است. از همین منظر است که دولت ایالات متحده خبر از پیروزی و موفقیت خود می دهد و اعتقاد دارد که تا حدودی ترمز موتور پرشتاب هسته ای ایران را کشیده است و این ترمز را مدیون تحریم ابرقدرت ها می داند و اصرار دارد تا ساختار اصلی تحریم ها ،ا مثل گذشته حفظ شود. فعلا دعوای اسرائیل و دولت آمریکا بر سر این موضوع است که آیا ارزش پنج درصد از تمام تحریم ها همین مقدار ترمز ایران بوده است یا خیر؟
با این اوصاف چرا دولت ایران، مذاکرات را پیروزی و موفقیت خود می داند؟ برای پاسخ به این سوأل باید گفت رجوع به متن توافق و حساسیت بر روری بندهای آن اگر چه لازم است امّا کافی نیست. در دنیای سیاست، همیشه حساب، حساب دو دو تاچارتا نیست. در دنیای سیاست از امروز برای نتیجه گیری ده سال آینده خرج های کلان می شود. گاهی ارزش یک تغییر نگاه و تغییر در افکار عمومی جهان، میلیاردها دلار خواهد بود گاهی یک تجربه، یک رشد فکری، سیاسی، موجبات میلیاردها دلار پیشرفت اقتصادی، عزت مندی جهانی و تقویت اراده ی حرکت و ایستادگی یک ملّت را در پی خواهد داشت. به این سخن از رهبر معظّم انقلاب (مدّظلّه) توجه نمایید:
« این تجربه ظرفیت فکری ملّت ما را بالا خواهد برد، مثل تجربه ای که در سال 82 و 83 در زمینه تعلیق غنی سازی انجام گرفت... خب ما دو سال عقب افتادیم لکن به نفع ما تمام شد چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنی سازی امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد اگر ما آنروز آن تعلیق اختیاری را قبول نکرده بودیم ممکن بود کسانی بگویند خوب یک ذره شما عقب نشینی می کردید همه مشکلات حل می شد... آن تعلیق غنی سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب نشینی با تعلیق غنی سازی با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمی شود طرف مقابل مطلب دیگری دارد... 12 آبان 1392»
امّا از فضای داخلی که بگذریم. افکار عمومی جهان، خبر ژنو را با بند بند مفاد توافق در ذهن خود نمی گنجاند. افکار عمومی جهان نزدیک به 12 سال است که سرمایه گذاری کلان غرب او را وادار کرده است تا پرونده هسته ای ایران را خطر آفرین و مشکوک ببیند و امروز پس از ژنو 3 ، یک کلمه بیشتر نشنیده است و آن کلمه " توافق" است. برای دنیا این کلمه به معنای حل شدن شبهه ی خودساخته ی غرب، خواهد بود. فرض کنید دنیایی که امروز حل شدن پرونده هسته ای ایران را شنید چند ماه دیگر، دوباره خبر تشکیک های طرف غربی را در مورد پرونده هسته ای ایران بشنود. بسیار روشن است که با توافق نامه ژنو حتی اگر در همین گام اوّل خلاصه شود و به مرحله نهایی نرسد - که البته نمی رسد- دیگر میدان مانوری به وسعت میدان تهاجم گذشته در اختیار طرف غربی در موضوع هسته ای نخواهد بود به تعبیری این عقب نشینی ظاهری و شش ماهه، مثل آواری بر سر دشمن خراب خواهد شد.
از سویی دیگر اگر چه ظاهر ماجرا، تعلیق غنی سازی 20 درصد است امّا روی دیگر سکّه تأیید غنی سازی 5 درصد است و این به معنای پذیرش نفس حق غنی سازی است و البته به معنای تسلیم کسی است که تا امروز مطالبه اش انکار اصل حق غنی سازی برای کشوری مثل ایران بوده است. اینجاست که گفته می شود افکار عمومی جهان بند بند مفاد را نمی بیند و در ذهن خود نمی گنجاند. برای مردم دنیا و کشورهای خواهان توسعه، حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شده است حتی اگر توافق تا سقف پنج درصد باشد. همین موضوع است که ایالات متحده را وادار به واکنش می نماید و تنها یک ساعت پس از توافق، بر روی به رسمیت نشناختن حق غنی سازی برای ایران، تأکید و پافشاری می نماید امّا آب در هاون می کوبد.
با توجه به اشارات مختصری که به فتوح سیاسی توافق ژنو 3 شد، شاید عبارت " نرمش قهرمانانه " یعنی نرمشی از سر حکمت و دور اندیشی، بتواند توصیف خوبی برای این فضا باشد. با این توضیح روشن است که هر عقب نشینی و نرمشی به معنای شکست نخواهد بود حتی اگر ظاهر موضوع اینچنین باشد. اینجاست که رهبر معظم انقلاب (مدظلّه)، چندین ماه پیش فرمودند: به اذن الله این مذاکرات به ضرر ما تمام نخواهد شد.
حال روشن است که اختلاف نظر های داخلی تنها بر این موضوع قرار گرفته است که آیا با سطح کمتری از عقب نشینی های ظاهری می شد به همین نتایج رسید یا خیر؟
با این مقدّمه، سوألی اساسی پیش می آید و آن اینکه، آیا به واقع ژنو 3 یک شکست است یا یک پیروزی؟ شکست برای چه کسی و پیروزی برای کدام طرف؟ این چه حرکتی است که هم برای جبهه مهاجم و هم برای جبهه مدافع پیروزی تلقی می شود؟ هیچ ذهن ظریف نگری، مجمع الاضداد را باور نمی کند. روشن است که دولت آمریکا و دولت ایران در قبال فعالیت های هسته ای، دو هدف متفاوت و متعارض – یعنی پیشرفت و توقف - دارند و برای دو هدف متعارض، معاهده واحد، پیروزی نیست؟ این موضوع در فضای داخلی نیز نمود پیدا کرده است کسانی دم از پیروزی مطلق می زنند، گروهی از عدم توازن و نابرابری داد و ستد خبر می دهند. صرف نظر از اینکه کدام فضا غالب است تفاوت نظر در مورد این معاهده مشهود است به عبارت دیگر توافق ژنو، فتح خرمشهر نیست که همه را سرمست فتح و پیروزی کرده باشد!!
اولین راهکار برای پاسخ به این سوأل که این توافق برای ما یک شکست بود یا پیروزی؟ رجوع به متن توافق است، راهکاری که رسانه ملّی به دلیلی که در ادامه روشن خواهد شد با ظرافت آقای ظریف از کنار آن عبور کرده است و به بیان کلیاتی مثل غنی سازی تا سقف 5 درصد و عدم توسعه در قبال لغو و کاهش برخی از تحریم ها اکتفا نموده است.
پرداختن مبسوط و دقیق به بندهای تعهدات ایران و تعهدات طرف غربی در نگاه اوّل، نوعی عقب نشینی را برای ایران در ذهن مخاطب تداعی خواهد نمود. از زاویه دید تاجرانه، هیچ ذهن منصفی نمی تواند ادّعا کند که داد و ستدی متوازن انجام شده است. از همین منظر است که دولت ایالات متحده خبر از پیروزی و موفقیت خود می دهد و اعتقاد دارد که تا حدودی ترمز موتور پرشتاب هسته ای ایران را کشیده است و این ترمز را مدیون تحریم ابرقدرت ها می داند و اصرار دارد تا ساختار اصلی تحریم ها ،ا مثل گذشته حفظ شود. فعلا دعوای اسرائیل و دولت آمریکا بر سر این موضوع است که آیا ارزش پنج درصد از تمام تحریم ها همین مقدار ترمز ایران بوده است یا خیر؟
با این اوصاف چرا دولت ایران، مذاکرات را پیروزی و موفقیت خود می داند؟ برای پاسخ به این سوأل باید گفت رجوع به متن توافق و حساسیت بر روری بندهای آن اگر چه لازم است امّا کافی نیست. در دنیای سیاست، همیشه حساب، حساب دو دو تاچارتا نیست. در دنیای سیاست از امروز برای نتیجه گیری ده سال آینده خرج های کلان می شود. گاهی ارزش یک تغییر نگاه و تغییر در افکار عمومی جهان، میلیاردها دلار خواهد بود گاهی یک تجربه، یک رشد فکری، سیاسی، موجبات میلیاردها دلار پیشرفت اقتصادی، عزت مندی جهانی و تقویت اراده ی حرکت و ایستادگی یک ملّت را در پی خواهد داشت. به این سخن از رهبر معظّم انقلاب (مدّظلّه) توجه نمایید:
« این تجربه ظرفیت فکری ملّت ما را بالا خواهد برد، مثل تجربه ای که در سال 82 و 83 در زمینه تعلیق غنی سازی انجام گرفت... خب ما دو سال عقب افتادیم لکن به نفع ما تمام شد چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنی سازی امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد اگر ما آنروز آن تعلیق اختیاری را قبول نکرده بودیم ممکن بود کسانی بگویند خوب یک ذره شما عقب نشینی می کردید همه مشکلات حل می شد... آن تعلیق غنی سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب نشینی با تعلیق غنی سازی با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمی شود طرف مقابل مطلب دیگری دارد... 12 آبان 1392»
امّا از فضای داخلی که بگذریم. افکار عمومی جهان، خبر ژنو را با بند بند مفاد توافق در ذهن خود نمی گنجاند. افکار عمومی جهان نزدیک به 12 سال است که سرمایه گذاری کلان غرب او را وادار کرده است تا پرونده هسته ای ایران را خطر آفرین و مشکوک ببیند و امروز پس از ژنو 3 ، یک کلمه بیشتر نشنیده است و آن کلمه " توافق" است. برای دنیا این کلمه به معنای حل شدن شبهه ی خودساخته ی غرب، خواهد بود. فرض کنید دنیایی که امروز حل شدن پرونده هسته ای ایران را شنید چند ماه دیگر، دوباره خبر تشکیک های طرف غربی را در مورد پرونده هسته ای ایران بشنود. بسیار روشن است که با توافق نامه ژنو حتی اگر در همین گام اوّل خلاصه شود و به مرحله نهایی نرسد - که البته نمی رسد- دیگر میدان مانوری به وسعت میدان تهاجم گذشته در اختیار طرف غربی در موضوع هسته ای نخواهد بود به تعبیری این عقب نشینی ظاهری و شش ماهه، مثل آواری بر سر دشمن خراب خواهد شد.
از سویی دیگر اگر چه ظاهر ماجرا، تعلیق غنی سازی 20 درصد است امّا روی دیگر سکّه تأیید غنی سازی 5 درصد است و این به معنای پذیرش نفس حق غنی سازی است و البته به معنای تسلیم کسی است که تا امروز مطالبه اش انکار اصل حق غنی سازی برای کشوری مثل ایران بوده است. اینجاست که گفته می شود افکار عمومی جهان بند بند مفاد را نمی بیند و در ذهن خود نمی گنجاند. برای مردم دنیا و کشورهای خواهان توسعه، حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شده است حتی اگر توافق تا سقف پنج درصد باشد. همین موضوع است که ایالات متحده را وادار به واکنش می نماید و تنها یک ساعت پس از توافق، بر روی به رسمیت نشناختن حق غنی سازی برای ایران، تأکید و پافشاری می نماید امّا آب در هاون می کوبد.
با توجه به اشارات مختصری که به فتوح سیاسی توافق ژنو 3 شد، شاید عبارت " نرمش قهرمانانه " یعنی نرمشی از سر حکمت و دور اندیشی، بتواند توصیف خوبی برای این فضا باشد. با این توضیح روشن است که هر عقب نشینی و نرمشی به معنای شکست نخواهد بود حتی اگر ظاهر موضوع اینچنین باشد. اینجاست که رهبر معظم انقلاب (مدظلّه)، چندین ماه پیش فرمودند: به اذن الله این مذاکرات به ضرر ما تمام نخواهد شد.
حال روشن است که اختلاف نظر های داخلی تنها بر این موضوع قرار گرفته است که آیا با سطح کمتری از عقب نشینی های ظاهری می شد به همین نتایج رسید یا خیر؟
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
