طعمه های کلّه شق در مقابله با شکارچیان حرفه ای

بولتن نیوز/گروه دانش و فناوری- حیوانات طعمه از حیوانات درنده کم هوش تر نیستند، بلکه حیله های بسیار زیادی هم در چنته دارند مثل استتار، دفاع از خود با استفاده از تیغ هایشان، و حتی سرعت بسیار زیاد. این حیوانات از راه ها و روش های کمتر شناخته شده ای هم استفاده می کنند. در اینجا با روش های زیرکانه ای که حیوانات طعمه برای فرار از سفره ی حیوانات درنده به کار می برند آشنا می شویم. 

حیوانات شکارچی خود را بسیار باهوش، هدفمند، قوی، و جسور جا می زنند. خود ما به عنوان شکارچی حیوانات، با این حیوانات تا حدودی احساس همدردی می کنیم؛ آنها را اصیلتر از حیوانات تلقی می کنیم- موجوداتی که هدف آنها تولید مثل در راستای تهیه ی  مواد غدایی کافی برای موجودات واقع در راس زنجیره ی غذایی می باشد.  

حقیقت این است که حیوانات طعمه اصیلتر از حیوانات شکارچی نیستند یا از آنها چیزی کم ندارند. آنها مجبور هستند تا اقدامات متقابل جالب توجه و زیرکانه ای را به کار گیرند – انطباقاتی که با چهار مرحله ی شکار مقابله می کند: شناسایی، حمله، تسخیر، و مصرف. 

بدون شک، جلب توجه نکردن رمز اصلی اسیر نشدن است. برای اجتناب از شناسایی، حیوانات طعمه  از استراتژی های همچون استتار به عنوان موثرترین راه استفاده می کنندو ترکیب با محیط شناسایی محل آنها را برای حیوانات شکاری مشکلتر می سازد. 

نوع استتار هر حیوانی به رفتار و فیزیولوژی آن حیوان بستگی دارد. مثلا، حیوان پولک دار از استتار متفاوتی در مقایسه با حیوان خزدار یا پَردار استفاده می کند. این حیوانات اکثرا با محیط خود ترکیب می شوند، به این خاطر حیوانات قطبی سفید هستند، و موجودات جنگلی مانند سنجاب ها به رنگ خاک می باشند. حتی بعضی حیوانات با توجه به فصل سال تغییر رنگ می دهند. 

برخی حیوانات هم در لباس حیوانات دیگر ظاهر می شوند، یعنی حیوان به شکل شیء یا حیوان نامطلوب دیگر به نظر می رسد ( مانند حشرات چوب) و هشت پای زیرک، با استفاده از ساختار پیچیده ی پوستش، خود را تمام عیار تغییر می دهد. 

البته، حیوانات شکارچی هم با محیط اطراف خود ترکیب می شوند؛ این تاکتیک فقط در انحصار حیوانات طعمه نیست. تحقیقات اخیر نشان می دهند که حیوانات شکارچی می توانند استتار را تشخیص دهند. 

راه دیگر جلوگیری از جلب توجه حیوانات شکارچی آن است که حیوانات طعمه آنها را قبل از آنها تشخیص دهند. این حیوانات باید با دقت فراوان از محیط خود آگاهی داشته و گوش به زنگ باشند. به این خاطر، آنها از حواس خود همچون بینایی، شنوایی و بویایی قوی به خوبی استفاده می کنند. در اصل، آنها به سیستم مراقبت بسیار قوی مجهز می باشند و همیشه اطراف خود را می پایند. 

البته که حیوانات شکارچی هم از این ویژگی بهره برده اند. مثلا، بینایی قدرتمند گربه قدرت دیدن در تاریکی را  به وی می دهد. 

اولین چیزی که در هنر مواد به شما یاد می دهند آن است که بهترین راه برنده شدن در جنگ در وهله ی اول اجتناب از آن است. حیوانات طعمه از این به خوبی آگاهی دارند؛ به این دلیل بسیاری از آنها حتی بعد از شناسایی توسط حیوانات شکارچی، از معرکه دوری می کنند. برای این کار، آنها با علائمی به شکارچی ناخوانده نشان می دهند که ارزش تلاش برای شکارشان را ندارند. 

زیست شناسان به این علائم، علائم گوشزد می گویند، این علائم می تواند رنگ ها، صداها و یا بوهای هشداردهنده باشد. 

رنگهای روشن و توی چشم خور شکارچیان به شکارچیان می فهماند که چیزی را که در فکر خوردن آن هستید، همچون مارمولک ها، سمّی هستند. به این خاطر، رنگ های قرمز یا زرد در ترکیب با سیاه، اصل شناخته شده ای در قلمرو حیوانات می باشد ( به این دلیل بسیاری از زنبورها ترکیبی از زرد/سیاه هستند). 

یک نوع خزنده ی عجیب به نام مار دماغ خوکی شرقی (Eastern Hognose Snake)  وجود دارد که دارای آلات دفاعی بسیار کاملی می باشد. هنگام تهدید اولین کاری که انجام میدهد آن است که مانند مار کبرا ژست گرفته و هیس هیس می کند. با بدتر شدن وضعیت، حملات کاذب خود را شروع می کند. اگر حملات خود را ناموفق دید، خود را بی حس کرده و تظاهر به مردن می کند. زبان خود را از دهانش بیرون می آورد – به این تاکتیک مرگ می گویند ( بسیاری از شکارچیان از حیوانات مرده دوری می کنند). برای واقعی تر جلوه دادن مرگش، بوی گوشت گندیده را از خود متصاعد می کند. 

شایان ذکر است که مار دماغ خوکی حیوان طعمه نیست (این مار از دوزیستان تغذیه می کند)، بلکه اینها تاکتیکهای بقای وی می باشد. 

البته،حیوانات طعمه همیشه نمی توانند از شناسایی دوری کنند یا دشمن را گول بزنند. وقتی با حمله ی اجتناب ناپذیری رو به رو می شوند، فرار بهترین کار است. پرواز یکی از بهترین راه های مقابله ای است که یک حیوان می تواند در هنگام حمله انجام دهد. فرار می تواند به شکل دویدن سریع، پرواز، یا پناه بردن به مکانی مانند آب، بالای درخت، بوته های خادار باشد که از دسترس حیوان شکارچی خارج می باشد. 

فرار آهوی کوهی از دست یوزپلنگ یکی از اشکال فرار می باشد. برای مثال، آهوی تامسون با سرعت بیش از 80 کیلومتر در ساعت می دود.

برخی از حیوانات مانند آهوی کوهی دم سفید و خرگوش جک دم سفید در هنگام تعقیب توسط حیوانات شکارچی دم شان به وضوح دیده می شود. جانورشناسان تصور می کردند که این حیوانات از این دم ها برای انتخاب جنسی یا به عنوان نوعی علامت برای وجود حیوان شکارچی در نزدیکی خود استفاده می کنند. 

اما این دم ها در واقع روشی برای سردرگم کردن حیوانات شکارچی می باشد. حیوانات شکارچی در هنگام تعقیب طعمه ی خود به جای تمرکز بر روی کل حیوان به این نقاط روشن متمرکز می شوند. وقتی خرگوش یا آهوی کوهی در هنگام فرار به طرفی می پیچند این نقطه از دید شکارچی محو می شود و در نتیجه فرصت گریز را به طعمه می دهد یا باعث تاخیر در تعقیب شکارچی می شود به طوری که شکارچی دست از تعقیب بر می دارد. 

تاکتیک گریز دیگر ابرهای جوهری هستند که ماهی های مرکب تشکیل می دهند. 

استراتژی های دیگر کنترل وزن بدن است. آهو ها با پاهای ظریف خو ارتفاع بسیار بالایی را می پرند. به طوریکه حیوانات شکارچی را متقاعد می کنند که این حیوانات به دردسر شکارشان نمی ارزند. 

حیوانات طعمه می توانند با استفاده از شاخ، چنگال، و دندان هایشان از خود دفاع کنند. این حیوانات همچنین می توانند به مهاجمان خود زهر تزریق نمایند. 

برخی از پرنده ها از توده ی جمعیت خود بهره می برند. یعنی تعداد انبوه پرندگان دشمن تنها را محاصره می کنند. گله ها به خاطر همکاری با هم در هنگام شناسایی و دفاع از خود به همدیگر کمک می کنند. 

اگر تمام راههای فرار حیوانات طعمه با شکست مواجه شوند، می توانند با چیزهایی مثل خار خود را برای خورده شدن ناخوشایند جلوه دهند. برخی از حیوانات مانند مارمولک های خانگی با گسترانیدن قسمتی از بدن خود، مانند دمها یا پاها از خورده شدن جلوگیری می کنند. 

خیارهای دریایی در هنگام تهاجم قسمتی از دستگاه گوارش خود را به بیرون می رانند. و برخی طعمه های دیگر از تکنیک های حواس پرتی استفاده می کنند که توجه شکارچی را از قسمت های اصلی بدن طعمه یعنی سر و گردن دور می کند. پرنده ی مادر با تظاهر به صدمه ی یکی از بال های خود از جوجه هایش محافظت می کند. 

تاکتیک های بسیار بسیار زیادی وجود دارد که حیوانات طعمه برای دفاع از خود به کار می برند.