جام شیردال بازگردانده شده متعلق به چه قرنی بود؟

دوستی: احتمالا شما هم این خبر خوش را شنیده باشید که در سفر رئیس جمهور به نیویورک-که نجفی هم وی را همراهی می کرد - یک جام «شیردال» باستانی که متعلق به قرن ها پیش از میلاد بوده به ایران بازگردانده شد. برای ایرانی ها شاید اسم جام تاریخی باشد ولی کمتر کسی اطلاعات خاصی از این شیردال دارد.

به گزارش بولتن نیوز، برای شناخت بیشتر شیر دال این مطلب را که برگرفته از منابع مختلف است را تا انتها بخوانید.

شیردال (یا هما) چیست؟

گریفن یا گریفون ( Griffon / Gryphon ) که به فارسی شیردال نامیده می شود

(دال در فارسی به معنی عقاب است )، یکی از جانوران اسطوره ای مشترک میان بسیاری از اقوام آسیایی و اروپایی است که بدنی مثل شیر و سر و بالی مثل عقاب دارد: پادشاهی فرهمند که بدنش چون شاه جنگل و سرش سر شاه آسمان بود و از گنج های پنهان جهان نگهبانی می کرد.
شیردال موجودی افسانه‌ای با تن شیر و سر عقاب (دال) و گوش اسب است. تندیس‌های به شکل شیردال در معماری عیلامی کاربرد داشتند و نمونه برجسته‌ای از آن در شوش پیدا شده است. روی بدن این شیردال نوشته‌ای است به خط میخی عیلامی که آن جانور را به «اینشوشیناک» خدای خدایان عیلام هدیه کرده است. این شیردال در قلعه شوش نگهداری می‌شود. مردم ایران باستان شیردال‌ها را نگهبان گنجینه‌های خدایان می‌پنداشتند.
پرنده هما هم در اسطوره‌های ایرانی جایگاه مهمی دارد و معروف است که سایه‌اش بر سر هر کس بیافتد به سعادت و کامرانی خواهد رسید به همین دلیل به مرغ سعادت معروف شده‌است. هما در افسانه‌های ایران مثل ققنوس در اساطیر مصر و یونان صاحب کرامت و نماد سعادت است. البته هما می‌تواند پرنده‌ای افسانه‌ای و موجودی اساطیری (همان شیردال) باشد. در قصه‌ها و مثل‌های ایرانی از هما به عنوان پرنده‌ای استخوان خوار و بی‌آزار یاد شده‌است.

همای بر همه مرغان از آن شرف دارد / که استخوان خورد و جانور نیازارد.(سعدی)

در خرابه‌های تخت جمشید که پایتخت هخامنشیان بوده‌است دو مجسمه سنگی از هما پیدا شده‌است. این نشان می‌دهد که هما در زمان ایران باستان نیز پرنده سعادت بوده‌است.
قدیمی ترین شیردال کشف شده از اسیای مرکزی به سده های پنجم و چهارم پیش از میلاد برمی گردد و مربوط به حکومت های تابع امپراطوری هخامنشی می شوند.
گفتنی است این اثر که متعلق به قرن ۷ پیش از میلاد بوده در سال 2003 میلادی در گمرک فرودگاه آمریکا از قاچاقچیان گرفته شد و تا کنون در آن کشور بوده است.