قبله اول مسلمانان از منظر تاريخ

بي‌شك يكي از مهم‌ترين مناطق فلسطين، بيت‌المقدس است. شهر بيت‌المقدس بر فراز يك تپه بنا شده و از مكان‌هاي مهم فلسطين است و كوه صهيون و كوه زيتون از شرق و غرب آن را احاطه كرده است.

بنا بر شواهد باستان‌شناسي، سابقه حيات بشر در منطقه بيت‌المقدس به دوره نخست از دوران چهارم زمين‌شناسي برمي‌گردد.

در طول ادوار تاريخ از نام‌هاي مختلفي براي اين شهر ياد شده است. از اولين نام‌هاي اين شهر يُبوس است، زيرا عرب‌هاي كنعاني، قديمي‌ترين ساكنان صاحب تمدن اين ناحيه بودند و مشهورترين قبيله آنها (يبوسان) بود كه در اين منطقه ساكن شده و آنجا را بنا كردند.

ديگر نام‌هاي اين شهر عبارتند از: كادش، سالم، ساليم، صهيون (شهر داوود)، اوروساليم، اورشليم، قدس، بيت‌المقدس، ايليا (از آن جهت كه مؤسس آن ايليا بن ارم بن سام بن نوح بود!) نام‌هاي ديگري هم مثل شهر عدالت، شهر زيبا، شهر امين، شهر مقدس، كوه معبد، شهر خدا و معبد يا شهر هم داشته است.

در متون مذهبي حدود 20 نام مختلف براي اين شهر آمده و در قرآن كريم به نام‌هاي القريه، الارض المباركه، الزيتون و الساهره گفته شده است.

قدس از ديدگاه اسلام از جايگاه ديني قابل توجهي برخوردار است و تمام گروه‌ها، مذاهب و رويكردهاي اسلامي بر اين امر اتفاق نظر دارند.

پس جاي هيچ شگفتي نيست اگر تمام مسلمانان دفاع از قدس، غيرت نسبت به آن، پاسداري از حريم و مقدساتش، قرباني كردن جان و مال در راه حمايت از آن و دفع متجاوزان را بر خود واجب بدانند. قدس بنا به دلايلي براي مسلمانان از اهميت بالايي برخوردار است كه برخي از آنها عبارتند از:

اولين چيزي كه در مورد قدس در احساس و حافظه مسلمانان و انديشه ديني آنها نقش بسته است، اين كه پيامبر (ص) و اصحاب از زمان واجب شدن نماز در شب اسرا و معراج، در سال دهم بعثت ـ سه سال قبل از هجرت ـ تا 16 ماه بعد از هجرتشان رو به آن نماز مي‌خواندند.

تا اين كه طبق آيه 150 سوره بقره، خداوند دستور داد به جانب كعبه يا مسجدالحرام رو كنند. در مدينه منوره نشانه بارزي باقي مانده است كه بر اين مسأله تأكيد دارد. آن اثر مسجد ذوقبلتين است؛ مسجدي كه مسلمانان در آن نمازي را اقامه كردند كه قسمتي از آن رو به قدس و قسمت ديگرش رو به مكه بود.

دومين تصوير از قدس كه در شعور مسلمانان نقش بسته است اين كه خداوند آن را پايان سفر زميني و آغاز سفر آسماني معراج پيامبر قرار داده است.

خداوند اين گونه اراده فرمود كه سفر زميني و شبانه پيامبر از مكه و از مسجد الحرام آغاز شده و در مسجدالأقصي پايان يابد و اين مسأله هم بيهوده و تصادفي نبوده است. بلكه تدبير و حكمت خداوندي اين گونه اقتضا كرده است كه خاتم رسولان و انبيا در آنجا با پيامبران گرامي ديدار كرده و نماز را به امامت براي آنها اقامه كند.

در اسلام قدس، سومين شهر مقدس به شمار مي‌آيد. اولين شهر مقدس، مكه است كه خداوند آن را به وجود مسجدالحرام مشرف نموده است.

دومي مدينه منوره است كه مسجدالنبي در آن قرار داشته و مرقد پيامبر اسلام را هم در خود جاي داده است.

سومي هم قدس يا بيت‌المقدس است كه خداوند آن را به وسيله مسجدالاقصي مورد تكريم قرار داده است. اسلام مسجدالاقصي را سومين مسجد بزرگ در اسلام قرار داده است و به تبع اين، قدس را هم به دو شهر بزرگ اسلام (مكه و مدينه) پيوند داده است؛ با اين كار خواسته است اصل مهمي از اصول خود را معين كند: اسلام براي ساختن آمده است نه براي ويران كردن و براي كامل كردن نازل شده نه براي درهم شكستن.

قدس سرزمين نبوت‌هاست و مسلمانان به پيامبران و انبياي خداوند سزاوارترند همچنان كه پيامبر به يهودي‌هاي مدينه فرمود: ما از شما به موسي سزاوارتريم.

افزون بر مسأله قداست و پايگاه ممتاز بيت‏المقدس در منابع اصيل اسلامي، آنچه در شرايط كنوني مسأله فلسطين را براي جهان اسلام از اهميت ويژه‏اي برخوردار نموده، موضوع اشغال آن به وسيله صهيونيسم و استكبار جهاني و رويارويي جهان غرب با جهان اسلام است.

به گونه‏اي كه اشغال فلسطين، هرگز اشغال يك سرزمين و يك كشور نيست؛ بلكه ايجاد يك كانون استعماري ضداسلامي در جهت نابودي جهان اسلام و جلوگيري از شكل‏گيري مجدد تمدن اسلامي است.

از اين رو قضيه فلسطين علاوه بر بعد ديني، با استقلال، امنيت و منافع ملي ساير كشورهاي اسلامي نيز شديداً در ارتباط است.