مزایای بی‌شمار هدفمندی یارانه‌ها

هدفمندسازی یارانه‌ها؛ چرا و چگونه
                                                    

هدفمند کردن یارانه ها به عنوان مهم ترین بخش طرح تحول اقتصادی دولت با تکمیل واريز مبالغ نقدي به حساب مردم در همه استان های كشور،وارد مرحله جديدي شده و به عبارت ديگر طرح و برنامه هدفمندسازي از مرحله نظريه و حرف و حديث به مرحله عمل و اجرا وارد شد.
بی تردید ورود به اين مرحله نشان از عزم و اراده جدي دولت دهم و خصوصاًشخص دکتر احمدی نژاد براي اجراي طرح تحول اقتصادي و مهمترین بخش آن یعنی هدفمندسازي يارانه ها دارد .
اما چرا این بخش از طرح تحول مهمترین بخش آن است؟
این چنین نیست که "اهمیت" هدفمند کردن یارانه ها به این دلیل باشد که اجرای آن لزوما موثرترین بخش طرح تحول در بهبود اقتصاد باشد و یا حتی اولویت دار ترین آن ها .
هدفمند کردن یارانه ها مهم ترین جز طرح تحول است چون اجتماعی ترین جزء طرح تحول است و اجراي موفق اين طرح، اقتصاد بيمارگونه كشور را نجات مي دهد و زمينه ها و بسترهاي لازم براي سالم سازي و بهبود اقتصاد ايران در همه حيطه ها را فراهم مي سازد.
و لذا شناخت ماهیت اجتماعی این طرح پاشنه آشیل اجرای مناسب آن است؛ وبراستی هنوز این ماهیت برای برخی از مدیران؛ مسوولین، نمایندگان مجلس و نخبگان و مردم آنچنان که باید روشن نشده و اغلب کمتر متناسب با آن جهت گیری و اعلام موضع می کنندو بعضا دیده می شوداجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها آن را صرفا یک فرآیند اقتصادی- اداری می دانند که قرار است در سطح گسترده اجتماعی اجرایی شود به همین دلیل است به "اطلاع رسانی های یک طرفه" آن هم جسته و گریخته و اغلب از طریق کنفرانس های خبری بسنده می کنند.
از سوی دیگر متأسفانه برخي از شواهد و قرائن نشان مي دهد كه هستند جريان ها و گروه ها يي كه با نگاه جناحي و حزبي به اين طرح نگريسته و زمان و مقطع اجراي طرح را يك فرصت براي فشار بر دولت ارزيابي مي كنند!
بايد به اين جريان ها و گروه ها و حتي افراد گفت، اگر شما با خيال خام خود اين مقطع زماني را يك فرصت براي شيطنت، كارشكني و اعمال فشار بر دولت اصولگرا ارزيابي مي كنيد، به اين نكته هم توجه داشته باشيد كه بصيرت و هوشياري كه ملت ايران دارد، اين مقطع نيز براي ملت ايران يك فرصت خواهد بود تا خادمين و دلسوزان واقعي و همچنين خائنين را بشناسند و آنها را از يكديگر تمييز دهد.
بر اساس آنچه گفته شد هدف از نگارش این نوشتار تبیین ابعاد مهم و اهمیت اجرای این طرح مهم و یا بهتر بگوییم جراحی اقتصادی است .
طرح هدفمند کردن یارانه ها طرحی است که تا لحظه پیش از اجرا غالبا ماهیت اقتصادی-اداری اش مهم به نظر می رسد اما به محض اجرا به سرعت ماهیتی اجتماعی پیدا کرده و بدل می شود به یک "مسئله اجتماعی"؛ این تبدیل ماهیت بسیار مهم است.

قبل از پرداختن به این مهم اشاره ای گذرا بر تاریخچه و انواع یارنه ها ضروری به نظر می رسد .

سابقه تاریخی هدفمندسازی یارانه ها :
سوابق طرح هدفمندسازي يارانه ها نشان مي دهد كه اين طرح يك طرح ملي و برنامه نظام اسلامي طي سال هاي گذشته براي اصلاح ساختار اقتصادي كشور بوده است و همه صاحب نظران و كارشناسان اقتصادي در طول سه دهه گذشته از عمر پر برکت انقلاب بر اين موضوع تأكيد داشته و آن را يك ضرورت اجتناب ناپذير ارزيابي كرده اند اما براستی هیچ دولتی به مانند دولت عدالتگرای نهم و دهم به جد دنبال تحقق این مهم نبوده است .
در برهه کنونی اما؛ توده هاي مردم دريافته اند كه دولت دهم پيشگام شده تا يك طرح ملي را به اجرا در آورد. طرحي كه به دلايل گوناگون و از جمله پيامدهاي غيرقابل پيش بيني اوليه، دولت هاي گذشته از انجام و اجراي آن استقبال نمي كردند.
بنابراين بهتر آن خواهد بود كه هر ايراني و دلسوز كشور، نيت و عمل خود را در مسير كمك به اجراي اين طرح قرار دهد و در ساختن ايران اسلامي خود را سهيم سازد.

تنوع یارانه ها :
با توجه به گستردگي موارد پرداخت و منابع و مصارف آن یارانه های تخصیصی دولت را می توان به انواع زیر تقسیم نمود :
1- پرداخت يارانه بر اساس اهداف دولت شامل :يارانه اقتصادي، يارانه اجتماعي، يارانه سياسي و يارانه توسعه اي.
2- يارانه بر اساس حسابهاي ملي شامل: يارانه مستقيم و يارانه غير مستقيم.
3- يارانه بر اساس انعکاس هزينه هاي آن در حسابهاي ملي شامل : يارانه پنهان و يارانه آشکار.
4- يارانه بر اساس موضوع مورد کمک شامل: کود، سم، بذر، شکر، روغن، گندم و ... .
5- يارانه بر ای کالا يا خدمات شامل: يارانه توليدي، يارانه مصرفي، يارانه توزيعي، يارانه صادراتي، يارانه وارداتي و يارانه خدماتي.

چرایی هدفمند کردن یارانه ها :
برای پی بردن به اهمیت و چرایی هدفمند کردن یارانه های پرداختی از سوی دولت کافی است نگاهی هرچند گذرا داشته باشیم به تفاوت هزینه های واقعی که دولت در حوزه انرژی می پردازد با میزان پرداختی که ما به عنوان شهروندان کشور داریم.
با کمی کنکاش در قبوض صادره برق یا گاز یک ستون جلب توجه خواهد نمود و آن سهم دولت می باشد . آن بخش از هزینه های مصرفی که ما توسط دولت پرداخت می گردد یا به زبان دیگر سوپسید دولتی. دلیل پرداخت این پول به عنوان يارانه چیست؟
از آنجا که هزینه تولید و عرضه محصولات یاد شده ( برق ، گاز و ... ) خیلی بیشتر از آن چیزی است که ما پرداخت می کنیم بنابراین برای حفظ عدالت اجتماعی از یک سو و کاهش فشار های اقتصادی از سوی دیگر تقریبا دو سوم هزینه های یاد شده را دولت تحت عنوان یارانه متحمل می گردد یا به زبان دیگر تفاوت بهای تمام شده حقیقی کالا یا خدمات ، که توسط دولت تعدیل می گردد سهم دولت نامیده می شود ؛ لذا برای دست یابی به عدالت اجتماعی دولت برای رفاه حال عمومی مردم ، مخصوصا قشرهای کم درآمد یا بی در آمد ، یارانه پرداخت می نماید و یا حقوق و درآمد قشرهای کم در آمد و یا فاقد درآمد را به حدی می رساند که توان تهیه مایحتاج خود را نسبت به قیمت تمام شده کالا و خدمات مورد نیاز داشته باشند .
در راستای تحقق عدالت اجتماعی و مهرورزی به بندگان خدا که از شعارهای بسیار مهم دولت نهم و دهم بوده شاهد تخصیص مستقیم این یارانه ها در حساب های شخصی سرپرستان خانوار می باشیم .
کاری که در 25 سال گذشته هیچ یک از دولت های گذشته جرأت اجرای آن را نداشتند و هر یک این مهم را به دوش دیگری انداخته ولی از آنجا که دولت نهم و دهم که برآمده از بطن اقشار کم درآمد و عمدتا مستضعف جامعه بوده که با شعار مهرورزی به بندگان خدا و عدالت محوری به میدان آمده است ، دست به جراحی اقتصادی بزرگی زد تا اثبات کند بار دیگر ما می توانیم .

اهمیت اجرای طرح در کلان برنامه های نظام :
اجرای هدف مندسازی یارانه ها در راستای جامه عمل پوشاندن به بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر پرهیز از اسراف و داشتن انضباط مالی ، و صرفه جویی بصورت گسترده از الویت های کاری دولت نهم و دهم می باشد .
فرمایشات مقام عظمای ولایت مبنی بر اهتمام جویی جهت اجرایی کردن طرح هدفمند کردن یارانه ها با حمایت همه جانبه از دولت خدمتگذار با بیان این مطلب که " همکاری کنید ، کمک کنید و برای آن کسی که در وسط میدان اجراء قرار دارد ، تسهیلات فراهم کنید . " فصل خطاب همه نقطه نظرات اقتصادی کشور می باشد .
معظم له برای آنکه جهت بر همگان تمام شده باشد ، مجددا فرمودند : " من توصیه مؤکد دارم به همکاری دستگاه های سه گانه و قوای سه گانه . " این خود حساسیت موضوع هدفمند کردن یارانه ها را بیش از پیش روشن می سازد .
در این میان آنچه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد نقش دستگاه های نظارتی و تعزیراتی جهت کنترل و تثبیت بازار اقتصادی می باشد چراکه همواره مفسدان اقتصادی در طول دوران خدمتگذاری دولت مهرورز و عدالت محور آقای دکتر احمدی نژاد بارها و بارها در گسترش عدالت و مهرورزی به بندگان خدا سنگ اندازی نموده اند ، باشد که هوشمندی دستگاه های نظارتی و تعزیراتی خط بطلانی بر مقاصد آنان بکشند.
در این میان نقش نمایندگان مجلس نیز در اطلاع رسانی و شفاف سازی و نظارت ، بسیار مهم جلوه می کند هر چند علی رغم تاکیدات مقام معظم رهبری جریانی در مجلس اصولا علاقه ای به مفاهمه و همکاری ندارد و حتی گاها در سایت های خود کالبد شکافی اقتصادی و جراحی بزرگ انجام شده دولت را زیر سوال برده اند ؛ بطوریکه عملکرد دولت و تخصیص یارانه 82 هزار تومانی برای دو ماه را غیر منصفانه به مبلغ 20 هزار تومان در ماه اطلاع رسانی نموده اند . این در حالی ایست که متاسفانه این دسته از نمایندگان داعیه حمایت از دولت خدمتگذار را دارند ولی هیچ اقدامی نمی نمایند و حتی با بی اهمیت جلوه دادن این اقدام شجاعانه دولت در مواردی آن را توهین به مردم فرض نموده اند .
ارتقاء سطح معیشتی مردم ، گسترش عدالت اجتماعی و اقتصادی ، مهرورزی به بندگان خدا ، توزیع عادلانه یارانه های اختصاص یافته و هدفمند نمودن آن ، افزایش قدرت خرید مردم و اعمال سبد های حمایتی دولت در بخش های مختلف صنعتی و کشاورزی ، همه و همه مؤید این باور مهم است که نه تنها دولت توانسته به وعده های انتخاباتی خود به مردم عمل نموده بلکه نظر مساعد مقام معظم رهبری را در جهت اجراء عدالت اجتماعی نیز اخذ نماید. بدین منظور دولت خدمتگذار علاوه بر مشخص نمودن گروه های هدف و توان مالی آنان و وضعیت موجود هر یک از گروه ها و اینکه وضعیت ایده آل آنان چگونه خواهد بود را مشخص نموده که مدت پرداخت یارانه ها و مبلغ مناسب برای تخصیص یارانه ها و همچنین نتیجه پرداخت و تخصیص آن بر گروه های هدف و تاثیر آن بر دیگر بخش ها چگونه خواهد بود را بطور واضع مشخص نموده است .
چگونگی اجرا و کلیات عملیاتی طرح :
چنانکه در این نوشتار به آن اشاره شد دولت برای بالا بردن سطح زندگی ملت مبالغ حمایتی را که در بودجه سالیانه تحت عنوان یارانه منظور می گردید به صورت نقدی به گروه های هدف که اقشار کم درآمد یا فاقد درآمد جامعه محسوب می گردند تخصیص می دهد .
لذا بهترین راه حل در پرداخت یارانه ها این است که یارانه هر گروه هدف مستقیما به آن گروه هدف پرداخت گردد.
یارانه بخش تولید را به بخش تولید ، یارانه بخش توزیع را به بخش توزیع و یارانه بخش مصرف را به بخش مصرف و برای جلوگیری از فشار تورم به قشر کم درآمد و بی در آمد ، استفاده از سیاستهای حمایتی بر نامه مناسبی می باشد.
بطور جد رفتار نامناسب و نادرست اقتصاد فعلی کشور اصلاح نخواهد شد ، مگر روش های پرداخت یارانه تخصیصی دولت اصلاح گردد که این امر در حال حاضر با جراحی اقتصادی دولت به هول قوه الهی تحقق خواهد یافت که اساس آن در جهت هدفمند سازی یارانه ها به منظور کاهش فقر و افزایش کارایی پارامترهای اقتصادی تحقق خواهد یافت .
باشد که هر یک از ما به عنوان مجریان این حرکت بزرگ اقتصادی و تحول عظیم و انقلاب اقتصادی دوش به دوش دولت مردان و خدمتگذاران نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران حرکت نمائیم.