كاهش كم‌خوني در دانشآموزان دختر با مصرف قرص آهن
كم خوني در دانشآموزان به خصوص دختران در سنين بلوغ، با مصرف قرص مكمل آهن كاهش پيدا مي‌كند به خصوص در ايران بسياري از افراد داراي كم خوني مزمن نيز هستند.
به گزارش فارس، كم‌خوني و فقر آهن يكي از مهم‌ترين مشكلات تغذيه‌اي و بهداشت عمومي در جهان است كه بر اساس برآورد سازمان جهاني بهداشت، حدود 3 ميليارد نفر از مردم جهان به كم‌خوني و فقر آهن مبتلا هستند؛ كودكان زير 5 سال، نوجوانان، زنان سنين باروري از گروه‌هاي آسيب‌پذير در معرض خطر كم‌خوني و فقر آهن هستند.
پيامدهاي زيان‌بار كم‌خوني و فقر آهن از جمله افزايش مرگ و مير مادران به هنگام زايمان، افزايش ابتلا به بيماري‌ها، كاهش ضريب هوشي و كاهش قدرت يادگيري كودكان، اختلال در رشد جسمي، كاهش توانمندي‌هاي ذهني و روند توسعه كشورها را به مخاطره مي‌اندازد.
* مصرف فست‌فود سبب افزايش كم‌خوني در دانشآموزان مي‌شود
كاترين سپهري، پزشك عمومي در خصوص طرح آهن‌ياري براي دانشآموزان مي‌گويد: چند سالي است كه به دانشآموزان به خصوص دانشآموزان دختر مقطع راهنمايي هفته‌اي يك بار در طول 3 ماه قرص آهن داده مي‌شود.
وي ادامه مي‌دهد: اكثر دختران ايراني به دليل استفاده فراوان از فست‌فود و قرار گرفتن در سن بلوغ ملزم به استفاده از قرص آهن هستند.
اين پزشك بيان مي‌كند: لازم است دانشآموزان دختر مقطع راهنمايي حتي اگر كم‌خوني ندارند از قرص‌هاي مكمل آهن استفاده كنند.
وي مي‌افزايد: با اينكه اين قرص داراي خواص مفيدي است ولي گاهي سبب ابتلاي برخي دانشآموزان به يبوست مي‌شود كه به اين دانشآموزان توصيه مي‌شود به جاي خوردن قرص فرفوليك از قرص فيفول استفاده كنند.
* قرص آهن عارضه‌اي را براي دانشآموزان ايجاد نمي‌كند
يك پزشك عمومي در اين خصوص بيان مي‌كند: با توجه به شيوع كم‌خوني، استفاده از رژيم‌هاي مكمل آهن براي كودكان زير 2 سال و دانشآموزان دختر توصيه مي‌شود.
وي ادامه مي‌دهد: چنانچه كودكان و دانشآموزان رژيم غذايي مناسب داشته باشند و خانواده‌ها عادت به مصرف چاي بعد از غذا را نداشته باشند، نياز به رژيم‌هاي مكمل آهن ندارند ولي بهتر است كودكان شربت‌هاي مكمل را تا 6 سالگي مصرف كنند.
اين پزشك تأكيد مي‌كند: مصرف قرص آهن، هفته‌اي يك‌بار عارضه‌اي را براي دانشآموزان ايجاد نمي‌كند ولي چنانچه دانشآموزان بيماري خاصي را داشته باشند لازم است براي مصرف اين قرص با پزشك خود مشورت كنند.
* طرح 16 هفته‌اي آهن‌ياري براي دانشآموزان دختر امسال اجرا مي‌شود
حسن ضياءالديني، مديركل سلامت و پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي وزارت آموزش و پرورش از تحت پوشش قرار گرفتن تمامي دانشآموزان دختر مقطع متوسطه و 90 درصد دانشآموزان دختر راهنمايي مناطق مبتلا به شيوع كم‌خوني و فقر آهن در سال تحصيلي جديد در طرح «آهن‌ياري» خبر داد.
حسن ضياءالديني مي‌گويد: در حال حاضر 10 درصد دانشآموزان مقطع راهنمايي مدارس دخترانه تحت پوشش طرح آهن‌ياري قرار گرفته‌اند كه با توجه به نياز دختران در سنين بلوغ به آهن و افزايش پوشش اين طرح در مقطع راهنمايي دخترانه به 90 درصد در سال تحصيلي پيش رو با تأمين اعتبار از محل اعتبارات استاني، در دستور كار قرار گرفته است.
* اجراي طرح آهن ياري در دانشآموزان موفقيت آميز بوده است
سيد مرتضي صفوي، مدير كل دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت با اعلام اينكه اجراي طرح آهن ياري دانشآموزان دختر مقاطع راهنمايي و متوسطه موفقيت‌آميز بوده است، مي‌گويد: پس از گذشت 3 سال از آغاز اجراي اين طرح شاهد رفع آثار كم‌خوني در دختران دانش‌آموز هستيم.
وي با اشاره به اينكه به موجب اجراي طرح آهن‌ياري در دانشآموزان دختر وضعيت كم‌خوني آنها رو به كاهش است، اظهار مي‌كند: بر اساس آخرين وضعيت كم‌خوني در كشور30 درصد از جمعيت ايراني و بيش از 50 درصد از زنان شيرده، باردار و كودكان به كم‌خوني دچارند.
وي توضيح مي‌دهد: به موجب آخرين آمار كم‌خوني كشور، طرح آهن‌ياري دانشآموزان دختر مقاطع راهنمايي و متوسطه، طرح غني سازي آرد با آهن و اسيد فوليك و طرح آهن‌ياري براي كودكان و زنان باردار و شيرده در كشور اجرايي شد.
* طرح مكمل آهن‌ياري براي پيشگيري از كم‌خوني توصيه شده است
سازمان جهاني بهداشت براي پيشگيري و كنترل كم‌خوني و فقر آهن، آهن‌ياري، آموزش تغذيه، غني سازي مواد غذايي و كنترل بيماري‌هاي عفوني و انگلي را توصيه كرده است.
در مورد طرح آهن‌ياري هفتگي در دانشآموزان دختر در مقطع دبيرستان، در كشور مطالعاتي از جمله، انستيتو تحقيقات تغذيه، اثربخشي دوز هفتگي آهن در مدت 12 هفته بر كاهش شيوع كم خوني و كمبود آهن در دختران دانش‌آموز دبيرستاني در شهرستان‌هاي زاهدان، رشت و اهواز انجام شده است.
سازمان جهاني بهداشت با توجه به اثر بخش بودن دوز هفتگي آهن بر شاخص‌هاي آهن و خون دانشآموزان دختر، دوره طولاني‌تر را نيز پيشنهاد كرد.
* به دانشآموزان در سنين بلوغ هفته‌اي يك قرص فرو سولفات توصيه مي‌شود
دفتر بهبود تغذيه جامعه، اثربخشي دوز هفتگي آهن در دختران دبيرستاني با 2 دوره 16 و 20 هفته را در منطقه ساوجبلاغ، مطالعه كرد و نتايج اين مطالعه نشان داد كه آهن‌ياري به مدت 16 هفته ذخاير آهن بدن دختران را بهبود مي‌بخشد و تفاوت معني داري از اين نظر بين 16 و 20 هفته وجود ندارد.
سازمان جهاني بهداشت توصيه كرده است كه مكمل‌هاي آهن به صورت تركيب با اسيد فوليك مصرف شود.
براي كودكان 7 تا 14 سال دختر و پسر، يك قرص سولفات فرو در هفته در يك دوره 3 ماهه در سال توصيه مي‌شود؛ بهترين زمان مصرف قرص آهن از شروع سال تحصيلي به مدت 3 ماه، 12 هفته است.
براي دختران 14 تا 19 ساله و پسران 15 تا 19 ساله در سنين بلوغ يك قرص سولفات فرو در هفته و در يك دوره 4 ماهه توصيه مي‌شود.
به علت جهش رشد در دانشآموزان دختر و پسر و همچنين شروع بلوغ در دانشآموزان دختر، اين گروه سني به سرعت در معرض خطر كمبود آهن و كم‌خوني ناشي از آن قرار مي‌گيرند و مصرف قرص آهن هفته‌اي يك بار براي پيشگيري از كمبود آهن در اين گروه سني ضروري است؛ بهترين زمان شروع مصـــرف قرص آهن هفته‌اي يك بار در اين گروه و از شروع سال تحصيلي به مدت 4 ماه است.
بهترين زمان تجويز قرص آهن در كودكان و نوجوانان، دانش آموزان در مقطع ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان در ابتداي سال تحصيلي است؛ به دانشآموزان توصيه مي‌شود كه يك روز مشخص در هفته براي مصرف قرص آهن در نظر بگيرند.
* مصرف تركيبات كلسيم‌دار همراه با قرص آهن باعث كاهش جذب آهن مي‌شود
در حال حاضر فقط دانشآموزان دختر دبيرستاني و راهنمايي از طريق مراكز بهداشت استان تحت پوشش طرح آهن ياري قراردارند و قرص آهن به طور رايگان در مدارس توزيع مي‌شود.
مصرف چاي، قهوه، كاكائو، شير، پنير و به طور كلي تركيبات كلسيم‌دار همراه با قرص آهن باعث كاهش شديد جذب آهن مي‌شود؛ حداقل يك ساعت قبل و 2 ساعت پس از مصرف مكمل آهن، از خوردن مواد فوق كه جذب آهن مكمل را كاهش مي‌دهند، خودداري شود.
خوردن آب ميوه طبيعي و يا ميوه به خصوص مركبات همراه با مكمل آهن به دليل داشتن ويتامين C باعث افزايش جذب آن مي‌شود.
* مصرف ناشتاي قرص آهن سبب بروز اختلالات گوارشي مي‌شود
در صورت بروز اختلال گوارشي، درد معده، تهوع، اسهال و يا يبوست كه البته در درصد كمي از افراد ايجاد مي‌شود، قرص آهن بعد از غذا مصرف شود؛ به طور كلي مصرف قرص آهن با معده خالي به اين دليل كه اختلالات گوارشي را تشديد مي‌كند توصيه نمي‌شود.
با مصرف مكمل آهن، مدفوع تيره رنگ مي‌شود كه اين موضوع طبيعي بوده و جاي نگراني ندارد.
در حال حاضر آهن‌ياري براي زنان باردار و كودكان زير 2 سال و دختران دانش‌آموز دبيرستاني و راهنمايي از طريق شبكه‌هاي بهداشتي درماني كشور انجام شده و قرص آهن به طور رايگان توزيع مي‌شود.
براي ساير گروه‌هايي كه آهن‌ياري براي آنها توصيه شده است، در هنگام آموزش افراد به توصيه و ارائه پيشنهاد اكتفا كنيد.
لازم است 16 عدد قرص براي هر دانش‌آموز تحت پوشش طرح در نظر گرفته شود، هفتـه‌اي يـك قـرص و به مدت 16 هفته تمام به هر دانش آموز قرص فروس سولفات داده مي‌شود.
پس از دريافت قرص توسط كميته استان، كميته شهرستان نياز قرص هر مدرسه را به صورت ماهيانه به مدير مدرسه تحويل داده و رسيد دريافت مي‌كند.
با توجه به اينكه ساعت آموزشي خاصي براي آموزش بهداشت و تغذيه در واحدهاي درسي دانشآموزان منظور نشده است، مي‌توان از زمان‌هايي مانند برنامه آغازين، اقامه نماز، درس تئوري ورزش و درس زيست شناسي استفاده كرد.
توزيع قرص بين دانش آموزان به صورت هفتگي به مدت 16 هفته متوالي، ترجيحاً بعد از صرف ميان وعده به دانشآموزان داده مي‌شود و براي هر كلاس بهتر است يك روز خاص جهت توزيع قرص در نظر گرفته شود.
چنانچه در زمان توزيع قرص دانش‌آموزي غايب باشد مي تواند در روز يا روزهاي بعد سهم خود را دريافت كند.
با توجه به اينكه كليه دبيرستان‌ها اعم از دولتي و غير انتفاعي به تدريج تحت پوشش برنامه قرار مي‌گيرند، لذا نيازي نيست كه دبيرستان‌هاي منتخب حتما دولتي باشند.
به گزارش فارس، كم‌خوني و فقر آهن يكي از مهم‌ترين مشكلات تغذيه‌اي و بهداشت عمومي در جهان است كه بر اساس برآورد سازمان جهاني بهداشت، حدود 3 ميليارد نفر از مردم جهان به كم‌خوني و فقر آهن مبتلا هستند؛ كودكان زير 5 سال، نوجوانان، زنان سنين باروري از گروه‌هاي آسيب‌پذير در معرض خطر كم‌خوني و فقر آهن هستند.
پيامدهاي زيان‌بار كم‌خوني و فقر آهن از جمله افزايش مرگ و مير مادران به هنگام زايمان، افزايش ابتلا به بيماري‌ها، كاهش ضريب هوشي و كاهش قدرت يادگيري كودكان، اختلال در رشد جسمي، كاهش توانمندي‌هاي ذهني و روند توسعه كشورها را به مخاطره مي‌اندازد.
* مصرف فست‌فود سبب افزايش كم‌خوني در دانشآموزان مي‌شود
كاترين سپهري، پزشك عمومي در خصوص طرح آهن‌ياري براي دانشآموزان مي‌گويد: چند سالي است كه به دانشآموزان به خصوص دانشآموزان دختر مقطع راهنمايي هفته‌اي يك بار در طول 3 ماه قرص آهن داده مي‌شود.
وي ادامه مي‌دهد: اكثر دختران ايراني به دليل استفاده فراوان از فست‌فود و قرار گرفتن در سن بلوغ ملزم به استفاده از قرص آهن هستند.
اين پزشك بيان مي‌كند: لازم است دانشآموزان دختر مقطع راهنمايي حتي اگر كم‌خوني ندارند از قرص‌هاي مكمل آهن استفاده كنند.
وي مي‌افزايد: با اينكه اين قرص داراي خواص مفيدي است ولي گاهي سبب ابتلاي برخي دانشآموزان به يبوست مي‌شود كه به اين دانشآموزان توصيه مي‌شود به جاي خوردن قرص فرفوليك از قرص فيفول استفاده كنند.
* قرص آهن عارضه‌اي را براي دانشآموزان ايجاد نمي‌كند
يك پزشك عمومي در اين خصوص بيان مي‌كند: با توجه به شيوع كم‌خوني، استفاده از رژيم‌هاي مكمل آهن براي كودكان زير 2 سال و دانشآموزان دختر توصيه مي‌شود.
وي ادامه مي‌دهد: چنانچه كودكان و دانشآموزان رژيم غذايي مناسب داشته باشند و خانواده‌ها عادت به مصرف چاي بعد از غذا را نداشته باشند، نياز به رژيم‌هاي مكمل آهن ندارند ولي بهتر است كودكان شربت‌هاي مكمل را تا 6 سالگي مصرف كنند.
اين پزشك تأكيد مي‌كند: مصرف قرص آهن، هفته‌اي يك‌بار عارضه‌اي را براي دانشآموزان ايجاد نمي‌كند ولي چنانچه دانشآموزان بيماري خاصي را داشته باشند لازم است براي مصرف اين قرص با پزشك خود مشورت كنند.
* طرح 16 هفته‌اي آهن‌ياري براي دانشآموزان دختر امسال اجرا مي‌شود
حسن ضياءالديني، مديركل سلامت و پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي وزارت آموزش و پرورش از تحت پوشش قرار گرفتن تمامي دانشآموزان دختر مقطع متوسطه و 90 درصد دانشآموزان دختر راهنمايي مناطق مبتلا به شيوع كم‌خوني و فقر آهن در سال تحصيلي جديد در طرح «آهن‌ياري» خبر داد.
حسن ضياءالديني مي‌گويد: در حال حاضر 10 درصد دانشآموزان مقطع راهنمايي مدارس دخترانه تحت پوشش طرح آهن‌ياري قرار گرفته‌اند كه با توجه به نياز دختران در سنين بلوغ به آهن و افزايش پوشش اين طرح در مقطع راهنمايي دخترانه به 90 درصد در سال تحصيلي پيش رو با تأمين اعتبار از محل اعتبارات استاني، در دستور كار قرار گرفته است.
* اجراي طرح آهن ياري در دانشآموزان موفقيت آميز بوده است
سيد مرتضي صفوي، مدير كل دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت با اعلام اينكه اجراي طرح آهن ياري دانشآموزان دختر مقاطع راهنمايي و متوسطه موفقيت‌آميز بوده است، مي‌گويد: پس از گذشت 3 سال از آغاز اجراي اين طرح شاهد رفع آثار كم‌خوني در دختران دانش‌آموز هستيم.
وي با اشاره به اينكه به موجب اجراي طرح آهن‌ياري در دانشآموزان دختر وضعيت كم‌خوني آنها رو به كاهش است، اظهار مي‌كند: بر اساس آخرين وضعيت كم‌خوني در كشور30 درصد از جمعيت ايراني و بيش از 50 درصد از زنان شيرده، باردار و كودكان به كم‌خوني دچارند.
وي توضيح مي‌دهد: به موجب آخرين آمار كم‌خوني كشور، طرح آهن‌ياري دانشآموزان دختر مقاطع راهنمايي و متوسطه، طرح غني سازي آرد با آهن و اسيد فوليك و طرح آهن‌ياري براي كودكان و زنان باردار و شيرده در كشور اجرايي شد.
* طرح مكمل آهن‌ياري براي پيشگيري از كم‌خوني توصيه شده است
سازمان جهاني بهداشت براي پيشگيري و كنترل كم‌خوني و فقر آهن، آهن‌ياري، آموزش تغذيه، غني سازي مواد غذايي و كنترل بيماري‌هاي عفوني و انگلي را توصيه كرده است.
در مورد طرح آهن‌ياري هفتگي در دانشآموزان دختر در مقطع دبيرستان، در كشور مطالعاتي از جمله، انستيتو تحقيقات تغذيه، اثربخشي دوز هفتگي آهن در مدت 12 هفته بر كاهش شيوع كم خوني و كمبود آهن در دختران دانش‌آموز دبيرستاني در شهرستان‌هاي زاهدان، رشت و اهواز انجام شده است.
سازمان جهاني بهداشت با توجه به اثر بخش بودن دوز هفتگي آهن بر شاخص‌هاي آهن و خون دانشآموزان دختر، دوره طولاني‌تر را نيز پيشنهاد كرد.
* به دانشآموزان در سنين بلوغ هفته‌اي يك قرص فرو سولفات توصيه مي‌شود
دفتر بهبود تغذيه جامعه، اثربخشي دوز هفتگي آهن در دختران دبيرستاني با 2 دوره 16 و 20 هفته را در منطقه ساوجبلاغ، مطالعه كرد و نتايج اين مطالعه نشان داد كه آهن‌ياري به مدت 16 هفته ذخاير آهن بدن دختران را بهبود مي‌بخشد و تفاوت معني داري از اين نظر بين 16 و 20 هفته وجود ندارد.
سازمان جهاني بهداشت توصيه كرده است كه مكمل‌هاي آهن به صورت تركيب با اسيد فوليك مصرف شود.
براي كودكان 7 تا 14 سال دختر و پسر، يك قرص سولفات فرو در هفته در يك دوره 3 ماهه در سال توصيه مي‌شود؛ بهترين زمان مصرف قرص آهن از شروع سال تحصيلي به مدت 3 ماه، 12 هفته است.
براي دختران 14 تا 19 ساله و پسران 15 تا 19 ساله در سنين بلوغ يك قرص سولفات فرو در هفته و در يك دوره 4 ماهه توصيه مي‌شود.
به علت جهش رشد در دانشآموزان دختر و پسر و همچنين شروع بلوغ در دانشآموزان دختر، اين گروه سني به سرعت در معرض خطر كمبود آهن و كم‌خوني ناشي از آن قرار مي‌گيرند و مصرف قرص آهن هفته‌اي يك بار براي پيشگيري از كمبود آهن در اين گروه سني ضروري است؛ بهترين زمان شروع مصـــرف قرص آهن هفته‌اي يك بار در اين گروه و از شروع سال تحصيلي به مدت 4 ماه است.
بهترين زمان تجويز قرص آهن در كودكان و نوجوانان، دانش آموزان در مقطع ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان در ابتداي سال تحصيلي است؛ به دانشآموزان توصيه مي‌شود كه يك روز مشخص در هفته براي مصرف قرص آهن در نظر بگيرند.
* مصرف تركيبات كلسيم‌دار همراه با قرص آهن باعث كاهش جذب آهن مي‌شود
در حال حاضر فقط دانشآموزان دختر دبيرستاني و راهنمايي از طريق مراكز بهداشت استان تحت پوشش طرح آهن ياري قراردارند و قرص آهن به طور رايگان در مدارس توزيع مي‌شود.
مصرف چاي، قهوه، كاكائو، شير، پنير و به طور كلي تركيبات كلسيم‌دار همراه با قرص آهن باعث كاهش شديد جذب آهن مي‌شود؛ حداقل يك ساعت قبل و 2 ساعت پس از مصرف مكمل آهن، از خوردن مواد فوق كه جذب آهن مكمل را كاهش مي‌دهند، خودداري شود.
خوردن آب ميوه طبيعي و يا ميوه به خصوص مركبات همراه با مكمل آهن به دليل داشتن ويتامين C باعث افزايش جذب آن مي‌شود.
* مصرف ناشتاي قرص آهن سبب بروز اختلالات گوارشي مي‌شود
در صورت بروز اختلال گوارشي، درد معده، تهوع، اسهال و يا يبوست كه البته در درصد كمي از افراد ايجاد مي‌شود، قرص آهن بعد از غذا مصرف شود؛ به طور كلي مصرف قرص آهن با معده خالي به اين دليل كه اختلالات گوارشي را تشديد مي‌كند توصيه نمي‌شود.
با مصرف مكمل آهن، مدفوع تيره رنگ مي‌شود كه اين موضوع طبيعي بوده و جاي نگراني ندارد.
در حال حاضر آهن‌ياري براي زنان باردار و كودكان زير 2 سال و دختران دانش‌آموز دبيرستاني و راهنمايي از طريق شبكه‌هاي بهداشتي درماني كشور انجام شده و قرص آهن به طور رايگان توزيع مي‌شود.
براي ساير گروه‌هايي كه آهن‌ياري براي آنها توصيه شده است، در هنگام آموزش افراد به توصيه و ارائه پيشنهاد اكتفا كنيد.
لازم است 16 عدد قرص براي هر دانش‌آموز تحت پوشش طرح در نظر گرفته شود، هفتـه‌اي يـك قـرص و به مدت 16 هفته تمام به هر دانش آموز قرص فروس سولفات داده مي‌شود.
پس از دريافت قرص توسط كميته استان، كميته شهرستان نياز قرص هر مدرسه را به صورت ماهيانه به مدير مدرسه تحويل داده و رسيد دريافت مي‌كند.
با توجه به اينكه ساعت آموزشي خاصي براي آموزش بهداشت و تغذيه در واحدهاي درسي دانشآموزان منظور نشده است، مي‌توان از زمان‌هايي مانند برنامه آغازين، اقامه نماز، درس تئوري ورزش و درس زيست شناسي استفاده كرد.
توزيع قرص بين دانش آموزان به صورت هفتگي به مدت 16 هفته متوالي، ترجيحاً بعد از صرف ميان وعده به دانشآموزان داده مي‌شود و براي هر كلاس بهتر است يك روز خاص جهت توزيع قرص در نظر گرفته شود.
چنانچه در زمان توزيع قرص دانش‌آموزي غايب باشد مي تواند در روز يا روزهاي بعد سهم خود را دريافت كند.
با توجه به اينكه كليه دبيرستان‌ها اعم از دولتي و غير انتفاعي به تدريج تحت پوشش برنامه قرار مي‌گيرند، لذا نيازي نيست كه دبيرستان‌هاي منتخب حتما دولتي باشند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
