به گزارش بولتن نیوز به نقل از عیار آنلاین، موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران در محل اتصال قاره‌های آسیا و اروپا موضوعی بود که وزیر راه و شهرسازی در صحبت‌های مختلف خود به آن اشاره کرده و اهمیت آن را مورد تاکید قرار داده است. این موقعیت ممتاز باعث شده تا پتانسیل بالایی برای جذب بار ترانزیتی از مسیر ایران وجود داشته باشد[۱]. موقعیت جغرافیایی ایران موجب شده تا به علت کاهش زمان و هزینه‌ی حمل بار امکان جذب ۲۰۰ میلیون تن بار کانتینری برای ترانزیت از مسیر ایران وجود داشته باشد. این درحالی است که ترازنزیت بار از مسیر ایران در سال ۹۱ تنها نزدیک به ۱۱ میلیون تن بوده است. این تفاوت چشمگیر در پتانسیل جذب بار و ظرفیت بالفعل ترانزیت کشور نشان‌دهنده‌ی وجود مشکلات کلیدی در این حوزه است که نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای برطرف شدن آنها هستیم.
همانطور که دکتر آخوندی اشاره کرد مسیرهای ترانزیتی عبوری از ایران را می‌توان در دو گروه شرقی ـ غربی و شمالی ـ جنوبی تقسیم‌بندی کرد که ضروری است موانع افزایش ظرفیت ترانزیتی کشور در این مسیرها مرتفع شود با این حال به دلیل حجم بالای سرمایه‌گذاری مورد نیاز و زمان‌بر بودن پروژه‌ها رفع گلوگاه‌های افزایش ظرفیت ترانزیتی در این مسیرها نیازمند انتخاب بین این دو گروه مسیر هستیم.
موافقان اولویت هر یک از این مسیرها مزیت‌هایی را برای توسعه‌ی آنها بیان می‌کنند، به عنوان مثال اتصال زمینی به چین از طریق افغانستان و تاجیکستان مهمترین مزیت بیان شده برای مسیرهای شرقی ـ غربی است. درحالیکه کاهش ۴۰ درصدی زمان و ۳۰ درصدی هزینه‌ی حمل تا اروپا در کریدور شمال ـ جنوب به عنوان مهترین مزیت مسیرهای شمالی ـ جنوبی بیان می‌شود.
مقایسه‌ی این دو مسیر نشان می‌دهد در حالی که کشورهای همسایه‌ی شرقی ایران زیرساخت حمل و نقل مناسبی برای ترانزیت بار در مسیرهای شرقی ـ غربی ندارند، امکان حمل بار تا اتحادیه‌ی اروپا از طریق راه‌آهن همسایه‌های شمالی ایران وجود دارد. همچنین، درحالیکه مسیرهای متعددی برای انتقال بار از شرق آسیا به اروپا در حال فعالیت هستند، کریدور‌های شمالی ـ جنوبی در ایران تنها مسیرهایی هستند که با حذف کانال سوئز از مسیر دریایی موجود باعث کاهش قابل توجه زمان و هزینه‌ی حمل بار بین آسیا و اروپا خواهند شد.
عدم وجود مسیر رقیب، وجود زیرساخت‌های مناسب در ایران و کشورهای همسایه، کاهش زمان و هزینه‌های حمل بار مهمترین مزایای مسیرهای شمالی ـ جنوبی در مقایسه با مسیرهای شرقی ـ غربی ترانزیت بار در ایران هستند. لذا ضروری است تا رفع گلوگاه‌های توسعه‌ی ترانزیت در محورهای شمالی ـ جنوبی بویژه در حمل و نقل ریلی به عنوان اولویت وزارت راه و شهرسازی در دولت یازدهم تعریف شود. رفع موانع افزایش ظرفیت فعال ترانزیتی ایران با افزایش درآمدهای کشور گامی اساسی در مسیر تحقق حماسه‌ی اقتصادی مورد نظر مقام معظم رهبری خواهد بود.
[۱] بر اساس آمارهای اتحادیه‌ی جهانی کشتیرانی World Shipping Council نزدیک به ۲۰۰ میلیون تن بار کانتینری در سال بین آسیا و اروپا از طریق مسیرهای دریایی جابجا می‌شود که امکان عبور از خاک ایران را دارند.
